Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
złudny—przynajmniejprzezkilkamiesięcy:towieledlanich;
poszukająpotemjakiegośnowegosposobuistnienia.Żyjązdnia
nadzień.Wtensposóbutrzymalisięażdotąd:tozapomocą
katechizmuwktórymdzieckopotępiaichprzeciwników;tozapomocą
procesjiwktórejłaska„wystarczająca”wiedziewtryumfiełaskę
„skuteczną”;tozapomocąkomedii,wktórejdiabłyporywają
Janseniusza;innymrazemzapomocąkalendarza;obecnieprzez
tęCenzurę.
—Wistocie—rzekłem—ganiłemprzedtempostępowanie
Molinistów;ale,potymcośmipowiedział,podziwiamichroztropność
iichmetodę.Uznaję,iżniemogliobraćtrafniejszejdrogi.
—Maszsłuszność—rzekł—ichnajpewniejszymsposobem
zawszebyłomilczeć.Toteżpowiedziałpewienuczonyteolog:„Iż
najzdatniejsispomiędzynich,toci,którzywieleintrygują,małomówią
inicniepiszą”.
Wtymtoduchu,odsamegopoczątkuzebrań,zarządziliprzezornie,
iż,gdybyp.ArnauldzjawiłsięwSorbonie,wolnomujedyniezłożyć
poprostuwyznaniewiary,aniewchodzićzkimkolwiekwdysputę.
Skoroegzaminatorzychcielisięniecooddalićodtejmetody,niedobrze
natymwyszli.Ażnadtokrzepkąodprawędostaliwjegodrugiej
Apologetyce.
Wtejsamejintencjiwynaleźlitenrzadkiizupełnienowywymysł
półgodzinyiklepsydry.Uwolnilisięwtensposóboduprzykrzonych
doktorów,którzyośmielalisięodpieraćwszystkieichracje,
przedstawiaćksiążki,abyimdowieśćfałszu,zmuszaćich
doodpowiedziadoprowadzaćdotego,iżniemielicoodpowiedzieć.
Wiedzielioni,oczywiście,żetenbrakswobody,któryskłoniłtylu
doktorówdowycofaniasięzposiedzeń,niewyjdziezbytnio
nakorzyśćichCenzurze,iżeprotest,któryjużzawczasuzałożył
przeciwniejArnauld,niebędziedlaniejzbytpomyślnymwstępem.
Domyślająsię,iżci,którzyniedalisięwywieśćwpole,cenią
conajmniejnarównisądsiedmdziesięciudoktorów,którzyniemieli
nicdozyskaniabroniącArnaulda,cosądstuinnych,którzyniemieli
nicdostraceniapotępiającgo.
Aleostatecznie,uznali,iżtojużzawszewielemiećzasobąwyrok
Cenzury,mimożewydanyjedynieprzezczęśćSorbony,anieprzez
całeciało;mimożedokonanojejzograniczeniemlubzgoła
pogwałceniemswobody;mimożeuzyskanojąpokątnymiinie
najgodziwszymiśrodkami;mimoiżniewyjaśniaonawniczym
przedmiotusporu;mimoiżniewskazuje,naczympolegataherezja,
