Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Genezaprzedsiębiorstwa
StanisławSudoł
Przedsiębiorstwojestproduktemhistorycznym,tzn.pojawiłosięwżyciugospodar-
czymdopieronaokreślonymetapiejegorozwoju.Występujezgodnośćpoglądów
ekonomistówihistorykówgospodarczych,żegospodarstwawokresieniewolnictwa
ifeudalizmuniemiałycechprzedsiębiorstwa1.
Wokresieniewolnictwaistniaływniektórychkrajach,np.wRzymie,nieraz
nawetdużegospodarstwaniewolnicze.Byłyonenastawionenazaspokajanie
potrzebwłaścicieli(patrycjuszów),wytwarzającżywność,odzież,brońiartykuły
luksusowe.Sprzedażwytworzonychproduktówczyusługbyłaczymśwyjątkowym.
Twierdzisię2,chybasłusznie,żecechątychgospodarstw,najbardziejprzeciwstawną
obecnejepoce,byłoto,żeświatstarożytnynieznałpojęciakosztów.
Wokresiefeudalizmuwśredniowieczuwystępowałyjednostkigospodarcze,
któretakżeniebyłyprzedsiębiorstwami.Byłytoposiadłościwielkichpanówwokół
zamków.Działalnośćgospodarczaprowadzonabyłarównieżwklasztorach(wytwa-
rzanieprzedmiotówkultureligijnego,winaiinnychnapojów,lekarstw).Typowym
zakładempracywśredniowieczubyłjednakwarsztatrzemieślniczy.Wielemiast
wEuropie(Paryż,Londyn,Norymberga),wtymiwPolsce(Kraków,Gdańsk,
Toruń),byłopoważnymiośrodkamirzemiosła.
Wśredniowieczuteżnieznanebyłopojęcieprzedsiębiorstwa.Zakładrzemieśl-
niczyprowadziłmistrz,któryzatrudniałczeladnikówiuczniów.Przywilejprowa-
dzeniawarsztaturzemieślniczegobyłosobistymprzywilejemmistrza,którywygasał
1WybitnypolskihistorykgospodarczyW.Kulawprawdzieodnositerminnprzedsiębiorstwo”także
doepokprzedkapitalistycznych,jednakstwierdza,żejestonotuczymśinnymniżwgospodarcekapitali-
stycznejichybadlatego,mówiącoprzedsiębiorstwiewgospodarcefeudalnej,słowotoujmujewcudzy-
słów(W.Kula,Problemyimetodyhistoriigospodarczej,PWN,Warszawa1963,s.225).
2J.Lisak,Ekonomiajednostkowa.Naukaoprzedsiębiorstwie,WSNSG,Katowice1946,s.31.
