Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odtabuiprewencjidoromantyzmuipermisywności-samobójstwowhistoriijęzykapolskiego...
9
Dlaczegowłaśniewnich?Oczywiścienajlepiejbyłobypodjąćanalizętegowątku
wcałejliteraturzepolskiej,dziełotakiewszakżerozmiaramiprzekraczałobyobszerną
dysertację.Jegopodjęciejestkwestiąprzyszłości,niewątpliwiepoprzedzićtopowinny
studiaszczegółowenadkolejnymiokresami4itwórczościąwybitnychautorów.Wte
ostatniechcemywpisaćniniejszerozważania.
HistorycznedziełaSienkiewiczawydająsięwłaściwymodniesieniemdorozważań
odziejachjęzykazwielupowodów.Ichtrwającajużponadwiekpopularnośćliterac-
kaiekranizacjesprawiły,żesąelementemwspółczesnejwizjihistorii.Pojawiająsię
wgrafice,muzyceireklamach,stanowiąctrwałyelementwizjiprzeszłości,jakima
średnieistarsze,apoczęściteżmłodepokoleniePolaków.Przemawiająobrazami
izawierająwieleważnychdlaporuszanejtukwestiipytańmoralnych.Zarazemteżjest
tak,żeprawiewogóleniejestwnichużywanesłowonsamobójstwo”.Odziwo!Sien-
kiewiczjestwtymzgodnyzpolskątradycją,coodkrywamyzniejakimzdumieniem,
studiującsłownikihistoryczne.
1.Samobójstwonienazwanelubteżniechętnienazywane–
słownikijęzykapolskiego
Słowonsamobójstwo”niejestnotowanewsłownikachprzedstawiającychstanję-
zykawdobiestaropolskiej,atakżewwiekachXVIiXVII.NienotujegoSłowniksta-
ropolski,SłownikpolszczyznyXVIwieku,SłownikpolszczyznyJanaKochanowskiego,
nieznajdziemygowelektronicznychzbiorach,naprzykładElektronicznymKorpusie
TekstówPolskichzXVIIiXVIIIwieku(do1772).
Nietrudnosięzgodzić,żejesttorzeczzdumiewająca.Rzeczjasnaniemamyda-
nychdotyczącychstatystykisamobójstwwdawnejPolsce,jednaktrudnowątpićwto,
żesięzdarzały.Wskazująnatochoćbydowodypośrednie,naprzykładwzmiankowa-
nieotymokrężnądrogąwwierszach.JanKochanowskiwefraszceOmiłościpisze:
Głódapracamiłośćkazi,
Aostatekczaswyrazi,
Komuwięctoniepomoże,
Dopowrozamiećsięmoże5.
Zbliżonądotego-małżeńską-tematykępodejmujeWacławPotockiwefraszce
Pobabcedziewczę,pisząc:
4Należydonichchoćbywzmiankowanenapoprzedniejstroniestudium(por.MarekNalepa,Ciem-
nastronażycia).
5JanKochanowski,Dziełapolskie,oprac.JulianKrzyżanowski,Warszawa:PaństwowyInstytut
Wydawniczy1989,s.204.
