Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.STUDIAIROZPRAWY
Współmiernie,wperspektywiemiędzypokoleniowej,postrzegałwychowanieKant(1999,s.42):HCzłowiek
wychowanybywatylkoprzezludzi,którzytakżepodlegaliwychowaniu.Przetobrakkarnościinauczania
uniektórychludziczyniznichzłychprzewodnikówdlaswoichwychowanków”.
ZarównoSchleiermacher,jakiKantdostrzegaliwmiędzypokoleniowymwychowaniudwapedagogiczne
wymiary:wychowaniewrodzinieorazwychowaniepozarodziną.Schleiermacher(1983)podkreślał,iżrola
szkołypoleganaprzekaziewiedzy,zwłaszczatreścidotyczącychżyciapublicznego,zaśdomurodzinnego
nakształtowaniureligijnymietycznym.Kant(1982)chciał,bywychowaniewszkolestanowiłodopełnienie
wychowaniawrodzinie.Obufilozofówłączyłoprzekonanieoniesymetrycznościpokoleniamłodychistar-
szych,obajprzypisywaliprzewagępokoleniudorosłych.DopierowXXwieku,zasprawąWilhelmaFlitnera
(1989),dochodzidozmianyopcji:młodzizaczynająbyćutożsamianizinnowacyjnością,którąsamigenerują,
podczasgdypokoleniomstarszychprzypadagłównieodpowiedzialnośćzaprzekazdziedzictwakulturowego
(Stępkowski,2010).
Noweprzestrzeniebadańnaddzieciństwem
Edukacjadzieckajakoprzedmiotrefleksjipedagogicznej,socjologicznejipsychologiirozwojuzaistnia-
ławNiemczechstosunkowoniedawno,bodopieroprzedćwierćwieczem(Gloger-Tippelt,2018).Niemniej
towarzyszącejejwostatnichniespełnatrzechdekadachzainteresowaniespołeczne,polityczneinaukowe
umożliwiłodynamicznywzrostzasobówwiedzynatematuczeniasięodnajmłodszychlatiwłączaniadziecka
wprocesuczeniasięprzezcałeżycie.Zaterminamiedukacja,opiekaiwychowaniekryjąsięobecniezarówno
różnorodnekoncepcjepodejściadozróżnicowanychpodwzględemwiekugrupspołecznych,jakiróżnych
obszarówspołecznegofunkcjonowaniaczłowieka,np.uczeniasięwśrodowiskurodzinnymczypozarodzin-
nym(np.instytucjonalnym).Inspiracjidorozwojumyślinaukowejoedukacjidzieckanależydoszukiwaćsię
zwłaszczawinicjatywachpolitycznych;zapoczątkowałyjąnajpierwdokumenty:Powszechnadeklaracjapraw
człowiekaczyKonwencjaoprawachdziecka,następniepodejmowaneprzezkolejnerządywNiemczech
inicjatywynarzeczrozbudowyipoprawyjakościopiekinadmałymdzieckiemwżłobkachiprzedszkolach
(profesjonalizacjapedagogów,unaukowienieedukacjimałegodziecka,debatyokompetencjachrozwijanych
wnajwcześniejszychokresachżycia,rzutującychnajegokolejnefazyitp.)(Gloger-Tippelt,2018).Niebez
znaczeniasąturównieżzmianykulturowe,transformacjastrukturorganizacyjnych,przeobrażeniaosobowo-
ścioweorazmodelurodziny.Zmieniającesięwyobrażeniaorodzicielstwie,koniecznośćpowiązaniaróżnych
rólspołecznychprzezrodziców,ichniepewnośćodnośniedoskutecznychstrategiiwychowawczych,wreszcie
rozpoznanieznaczeniasocjalizacjipierwotnejiuczeniasięnieformalnegowśrodowiskurodzinnymwkon-
tekściekarieredukacyjnychiżyciowychjednostek,zwróciłyuwagębadaczynaedukacjęmałegodziecka
wkontekstachspołecznych.Zasadniczodopopularnościwczesnychfazżyciawobszarzebadańnadedu-
kacjąprzyczyniłsięszeregróżnychkierunkównaukowo-badawczych(CorelliLepperhoff,2013):badania
neurokognitywistyczne,podkreślająceintensywnośćrozwojumózguwpierwszychlatachżyciadzieckaczy
kształtowaniesięHneuronalnejarchitekturymózgu”winterakcjachzeświatemspołecznym(Braun,2012);
24
