Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
żadnegomiejsca.Dlategouwolnijsięipoddajtemu,cocisięprzydarza.
Wznośsięirazemztymopadaj.Tutajmożeszbyćjednocześniezwykłym
człowiekiemimędrcem”9.
Kiedyprawdziwapustkajestsubstancją,asubtelnarzeczywistośćfunk-
cjonuje,człowiekzajmujesięswymizwykłymicodziennymiczynnościami,
jednocześniejeprzekraczając.Takotoosiągasięzarównowolność,jak
imądrość.Yung-chiamówi:fiKiedypojawiasięmądrość,osiągasięwolność.
Jednakwtejwolnościnieistniejenic,odczegonależałobysięuwalniać.
Kiedyosiągasiętegorodzajuwolność,stwarzanajestmądrość.Jednak
wtymstwarzaniumądrościnicniejeststwarzane”.Widzimytutajpraw-
dziwąsyntezęt!ien-t!aiiczanwnaukachYung-chia.
Wrzeczysamej,naukiHui-ssu(514-577)orazChih-i(531-597),założy-
cieliszkołyt!ien-t!ai,stanowiączęśćPrzekazulampy,chuan27.Lampajest
podstawowymtekstemźródłowymczan,afakt,żenaukiHui-ssuiChih-i
spisanezostałytużoboknaukinnychmistrzówczanukazuje,jakbliskie
byłyzwiązkiwczesnejfilozofiit!ien-t!aiiczan.DaisetzT.Suzukipowie-
dział:fiWedługmnietendai[t!ien-t!ai]jestodmianączan,aichpierwszych
krzewicielimożnaśmiałouznaćzamistrzówczan,chociażnietegokalibru
coShih-t!ou,Yueh-shan,Ma-tsuczyLin-chi”10.
PrzedstawiliśmytupodejściaYung-chiajakoreprezentatywnedlalogicz-
nychnaukczan.Yung-chiazmarłw713r.,podobniejakHui-neng,Szósty
Patriarcha.WowymczasieMa-tsu,założycielniekonwencjonalnychinielo-
gicznychnaukczan,miałzaledwieczterylata.Podwielomawzględamistudia
czanwtymokresiemiałydośćprymitywnycharakter.Wieluzjegopionier-
skichmyślicieliwciążbyłogłębokouwikłanychwmetafizykęilogiczne
wykładnie.ChociażcelemYung-chia,zgodniezjegowłasnymisłowami,było
fiunicestwienieśrodkówwyrazuiodcięciekorzeniumysłowychdziałań”,
pozostałondośćzależnyodowychfiśrodkówwyrazu”,ajegoumysłowedzia-
łaniawciążsięwpewiensposóbpogłębiałyiraczejniemiałyzostaćodcięte.
Późniejsimistrzowiebyliwstaniebezpośredniodoświadczyćabsolutnej
wolnościgłówniedlatego,iżnieustanawialiżadnychśrodkówwyrazu,które
należałobyunicestwićinieposiadaliżadnychkorzeniumysłowychdziałań,
którenależałobyodciąć.Yung-chiaporuszałsięwramachustalonejlogiki,od
którejniebyłwstanienigdywpełnisięwyzwolić.Innymisłowyprzejmował
siędychotomizującymipojęciamiafirmacjiinegacji.Późniejsimistrzowie
przyjęlizupełnieinnepodejście.Zamiastkonstruowaćskomplikowanelogic-
zneformuły,abyjepóźniejunicestwiać,używalizaskakującychibez-
pośrednichirracjonalności.Wichdialogachsiłaparadoksustwarzawąwozy
niedoprzebycia;abyjepokonać,trzebaprzekroczyćlogikę.
