Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
JADWIGAKITA-HuBER
międzysobąwzależnościodczasu,wktórymsączytane.Więcej,już
samoczytanietekstunagłosjestakteminterpretacji,wktórymBibliaak-
tualizujesięzarównonapłaszczyźnieindywidualnej,jakizbiorowej(Go-
odman-Thau2001:49).Teksty,zktórychutkanajestBiblia,zawdzięczają
sweżycieaktowiczytaniaikomentowania.Komentarzerelatywizująwy-
stępującewtekstachsprzecznościinadająimwiarygodność:nWtwier-
dzeniuijegozaprzeczeniupojawiająsięBógiczłowiek-wpostacitekstu
ikomentarza-jakoprzeciwnicywniekończącejsięwalceoznaczenie”
(Goodman-Thau2001:50).Wśródformżydowskiejtradycjiinterpreta-
cyjnejnaszczególnąuwagęzasługujehermeneutycznametodarabinicz-
nawmidraszu4.Midrasz,rozumianyjakometoda,jestsposobembadania
Pisma,wykładnią,komentarzemTory.Poleganatym,żeposzczególne
wersetyToryinterpretowanesązapomocąinnychwersetów,przyczym
-posługującsięjęzykiemrabinicznym-jedenwersetwoła,ainny,wy-
stępującynaprzykładwinnejksiędze,odpowiadanatowołanie,czyli
wersetywyjaśniająsięwzajemnie.Takrozumianymidraszoperujepo-
wtórzeniemjakozasadąwewnątrztekstową,wiążącązsobąposzczególne
księgiwswoistąreligijnąintertekstualność.Jakwykażęponiżej,właśnie
tametodaposłużyłaBuberowiiRosenzweigowizajednązzasadkierują-
cychprzekłademBibliihebrajskiej5.
Rosenzweigsystematyzujeipogłębiażydowskąmyślhermeneutyczną
napodstawiewłasnejteoriijęzykaimowy.Bibliajestdlaniegoksięgą,
którąrządzizasadamowy,oralności(Mündlichkeit):możnajązrozumieć
tylkowtedy,gdyjestczytananagłos.Topodkreślenieznaczeniamowy
nawiązujedopierwotnieustnejtradycjiżydowskiej.BibliajestKsięgą
Świętąwtymsensie,żewyrażamówioneSłowoBogawformiezapisa-
nej.Rosenzweigrozwijatzw.metodęmówieniaiodnosijądotekstów
Biblii.Mówieniejestzwiązanezczasemidanewczasie,otwartenato,
copochodziodInnego.nMówić”znaczyzawszemówićdokogośidla
kogoś.WedługRosenzweiga,czytającBiblię,powtarzamypierwotny
dialogmiędzyBogiemaczłowiekiem,aleniewiemy,jakówdialogsię
4Midrasz,zhebrajskiegonszukać”,npytać”,nbadać”,mapotrójneznaczenie:1)
pewnesposobywykładniPisma;2)gatunekliterackipodążającyzatymimetodami;3)
związanezhomiletykąhalachicznedziełategorodzaju(niem.Midraschim);por.Gelhard
2004:133.
5Chociażmetodamidraszukoncentrujesięnamniejszychjednostkachtekstowych,
czylinawersetach,wcelachinterpretacyjnychprzywołujesięzwykleszerszykontekst.Jak
piszeGelhard,MidraschistimGrundeeinSpielmitdemgeschriebenenText,allerdings
nachbestimmtenrabbinischenRegeln(Gelhard2004:37).
