Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
RichardJackson
zatemzarównotreść,jakiśrodkiartystycznegowyrazuBoskiejkomedii,lecznie
jestświadomy,jakoryginałjestodbieranynainnychpłaszczyznach.Podobnie
rzeczsięmazbardzodosłownymprzekłademprozyautorstwaSingletona.
Możnabyuznać,żewwymienionychprzekładachczytelnikniemadoczy-
nieniazoryginałemautorstwaDantego,ajedyniezinterpretacjątłumacza,ale
oczywiściekomentarztendotyczyłbyrównieżwspółczesnegoWłocha,którynie
tylkoborykasięzarchaicznymsłownictwemBoskiejkomedii,aletakżezod-
miennymiodwspółczesnychśrodkamiwyrazu.Rozwiązaniemmogłobytubyć
odrzuceniewszystkiego,coniestanowioryginału,jednakdoprowadziłobytodo
raczejwąskiegopojęciaonaszejspuściźnieliterackiej.(Cobysięstało,gdyby-
śmyzastosowalitęzasadędoobradONZ,gdzieprzemówieniasąwygłaszane
itłumaczone,aleniemożnatłumaczyćniuansów,tonu,głosu,rytmuitd.?)
RobertFrosttwierdzi,żenPoezjanikniewprzekładzie”,ijesttoprzeświad-
czenie,zktórymprawdopodobniewszyscysięzetknęliśmy
4
.Zkoleirosyjski
laureatNagrodyNoblaipoliglotaJosifBrodskysądziwręczprzeciwnie,że
nPoezjaodnajdujesięwprzekładzie”
5
.nPoezjatoprzeobrażenie”1oznajmia
meksykańskinoblistaOctavioPaz.AEzraPoundwHowToReadwskazuje
natrzyaspektyjęzykapoetyckiego:melopoeię,czylimelodię,phanopoeię,tzn.
zdolnośćkreowaniaobrazów,ilogopoeię,czylintaniecumysłuwśródsłów”.Ten
ostatniaspekt,wedługPounda,stanowiistotępoezji,niewypowiedzianywymiar,
doktóregoodnosiłsięRilke.Brodsky,PoundiPazwskazująnaistnienieświata
zjawisknieuchwytnych,światabezsłownegoimarzycielskiego,októrymDante
wspominawParadisoXXXIII,świata,któryjednocześniejestnieprzetłumaczal-
nyistanowisednopoezji.StanowiskoBrodskiegoodpowiadaspostrzeżeniom
Boccaccia,którywGenealogiaDeorumGentilium,X,7wyznaje,słuchając
nIliady”wtłumaczeniułacińskim:npewnefragmentyzrozumiałembardzodo-
brzedziękiczęstemuwykonywaniuutworu”6.Natomiastznanyszwedzkipoeta
ThomasTranstromertwierdzi,żeutwórpoetyckijesttaknaprawdęprzejawem
innego,niewypowiedzianegodzieła,napisanegoponadsamymjęzykiem.nJę-
zykówjestwiele,alepoezjajesttylkojedna”1twierdzirosyjskipoetaAndrej
Wozniesienski.
Cozatemsądzićnatentemat?ChińskipoetaYangWan-Litakpisałopoezji
iprzekładzie:nJeżeliwydajecisię,żewszystkozależyodsłów,powiemci,że
dobrypoetaniepotrzebujesłów.Jeżelimyślisz,żewszystkozależyodtreści,
powiemci,żedobrypoetaniepotrzebujetreści.»Ale«,zapytasz,»bezsłówitre-
ści,jakmożliwajestpoezja?«Wtedyodpowiem»pozbądźsięsłówiznaczenia,
adalejpozostaniepoezja«”.Tennieuchwytnyelementpoezjijest,moimzdaniem,
przedmiotemdobregoprzekładu.WłaśniedlategoJaneHirshfield,współczesna
4R.Frost:CollectedPoems,ProseandPlays.NewAmericanLibrary1995,s.806.
5J.Brodsky:LessThanOne:SelectedEssays.Farrar,StrausandGiroux,1987,s.52.
6Cyt.z:Boccaccio:GenealogyoftheGentileGods.www.usfc.sdsu.edu/~amtower/genealo
gygentilegods.doc.
