Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
Miastapolskiepotransformacjiustrojowejprzechodzągłębokieprzemianydemograficzne,
ekonomiczneiprzestrzenne,aleawanscywilizacyjno-materialnynieprzełożyłsięnaichspójny
iharmonijnywizerunek.Problemynasiliłysięzwłaszczawmniejszychośrodkachpołożonych
wstrefachpodmiejskich,gdzieszybkaurbanizacjaskutkujeczęstochaotycznymzagospodaro-
waniem,bezrespektowaniazasadładuprzestrzennego.Kierunkirozwojutychmiastniezawsze
sązgodnezzasadamizrównoważonejurbanistyki,takjakzalecanejestwtrendachświatowych.
Wpływnastanichzagospodarowaniamająniewątpliwiespecyficzneuwarunkowaniahistorycz-
neigeopolityczne,różneodpodobnychośrodkóweuropejskich.Zwłaszczaproceszmiansyste-
mowych,po1989r.,zapoczątkowałwielenegatywnychprocesówiodwróciłzasadniczetenden-
cjerozwojumałychiśrednichmiast,któreewoluująobecniewkierunkudominacjimieszkalnic-
twalubusługniższegorzędu.Miastatezmagająsięzestarzeniempopulacjiorazodpływemmło-
dychiwykształconychmieszkańców.Ichukładyprzestrzennestająsięcorazbardziejchaotyczne,
cozwiększakosztyinfrastrukturymiejskiej.Postępujeprocesnadmiernegorozpraszaniazabudo-
wy,cojestszczególniewidocznewprzypadkumniejszychośrodków,którekilkakrotniepowięk-
szajązasięgterenówzurbanizowanych,niewspółmierniedoprzyrostuliczbyludności.
Zaobserwowanekonfliktyprzestrzenneispecyficzneproblemyrozwojowemałychmiast
wPolsce,zwłaszczapołożonychwstrefachpodmiejskich,skłoniłyautorkędopodjęciabadań
wtymtemacie.Wiodącymcelemnaukowymjestanalizakierunkówprzekształceńtychośrod-
ków,jakienastąpiłyod1939r.,awszczególnościprzezostatnie30lat(potransformacjiustrojo-
wej).Szczegółowa,wielokryterialnaanalizaporównawczabadanychmiastzostałazamieszczo-
nawpierwszejczęścimonografii1.Niniejszeopracowanieprzedstawiastudiumwybranychośmiu
małychmiastpołożonychwstrefiepodmiejskiejWarszawy(terytoriumwyznaczonowzewnętrz-
nychgranicachjejobszarumetropolitalnego2).Historycznienajważniejszymmiastemtuzloka-
lizowanymbyłaijestWarszawa,dlategoteżjużodXIXw.miastapołożonewstrefiejejwpły-
wuulegałyczęstomarginalizacjiinierozwijałysiętakszybko,jakośrodkipołożonedalej.Strefa
tapodlegaobecniebardzosilnejpresjiurbanizacyjnej,cowywołujelicznekonfliktyprzestrzenne
iczęstoprowadzidochaotycznegozagospodarowania3.Zlokalizowanychjesttu(pozaWarszawą)
35miast,wtym14miastśrednichi21małych.Jakoprzedmiotbadańwybranomałemiasta(do
20tys.mieszkańców),gdyżwichgranicachadministracyjnychznajdujesięjeszczewieleniezago-
1A.Majewska,PrzekształceniamałychmiastwPolscenaprzykładziespecyfikimiastmazowieckichwstrefiepodmiejskiejWarsza-
wy,OficynaWydawniczaPolitechnikiWarszawskiej,Warszawa2020.
2Ponieważgraniceteniezostałynadalprawniewyznaczone,autorkaposługiwaćsiębędzieokreśleniemnmiastawstrefiepodmiej-
skiejWarszawy”.Delimitacjępodano[w:]PlanZagospodarowaniaPrzestrzennegoOMW.DelimitacjaOMWdlapotrzebplanuza-
gospodarowaniaprzestrzennego.Projekt.MBPPiRR,Warszawa2005;StudiumPlanuZagospodarowaniaPrzestrzennegoOMW,
MBPR,Warszawa2010;PotencjałyiwyzwaniadlaObszaruMetropolitalnegoWarszawy,Warszawa2014.
3K.Solarek,StrukturaprzestrzennastrefypodmiejskiejWarszawy.Determinantywspółczesnychprzekształceń,OficynaWydawnicza
PolitechnikiWarszawskiej,Warszawa2013.
