Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
domościowej7,specyficznej,jejzdaniem,społecznościlokalnej,zlokalizowanej
naspecyficznymobszarze.
NatematZiemZachodnichiPółnocnychpowiedzianobardzowiele,dorobek
badawczyztegoobszarujesttakżepokaźny.Możnasięoczywiściespieraćoto,czy
dalszewyodrębnianieijegobadaniejestjeszczedziśzasadne,czybyćmoże,sko-
roodmomentujegoprzyłączeniadoPolkimijaponadsześćdziesiątlatnależy
odstąpićodposzukiwaniaodrębnościiposługiwaniasięnadmiernieupolitycz-
nionąnazwą8.Rezygnacjajestzasadnajedyniewówczas,gdyposługiwaniesięnią
odtwarzastarepodziały,rodzidawneskojarzenia.Współcześnieposługiwaniesię
niąmasensjedyniewówczas,gdymaonawskazywaćnaobszarzróżnicowanykul-
turowo-etnicznie,aoktórymdoniedawnamożnabyłomówićjakoojednolitym
kulturowo-etnicznieiwpełniwewnętrzniezintegrowanym.
Bogactwoiróżnorodnośćgrupkulturowychietnicznych(ocharakterzeregio-
nalnym,aletakżenarodowym),którewrazzezmianąsystemowąuzyskałyprawo
dowyrażania,odbudowy,realizacjiiochronyswejodrębności,niejestjednakże
immanentnącechącałegoobszaru.OpróczWarmii,Mazur,Kaszub,Śląskawich
składwchodziwojewództwolubuskie,którenawiązujedookreśleniaziemialubu-
ska,wstosunkudoktóregotrudnowobecbrakudużychizwartychskupiskludności
rodzimejzastosowaćklasycznekryteriaetniczności.Problemnieistnienialudności,
którąmożnabynazwać„lubuszanami”
,którzyposiadalibytaksilnąidentyfikację
regionalnąjakprzykładowoŚlązacyczyKaszubi,niejestzagadnieniemzwiązanym
jedyniezproblematykątożsamościregionalnej.Silnewewnętrznezróżnicowanie
kulturowepowstałewpunkciewyjściabudowypowojennegożyciaspołecznegona
tymobszarzekierujeuwagęnaproblematykęzamieszkującychtamspołeczności
lokalnych,zwłaszczażenietylkoproblematykaziemilubuskiejwokresiepowojen-
nymbyłazaledwiedwukrotnieprzedmiotembadańsocjologicznych,aletakżeze
względunabrakwnichzagadnieńodnoszącychsiędotożsamościlokalnej.
Proceskształtowaniatożsamościspołecznościlokalnychnatymtereniejest
zpunktuwidzeniaautorkitejpracyszczególnieinteresującyzewzględunamoż-
liwośćoddziaływanianajegoprzebiegnietylkoprocesówizjawiskmającychwe-
wnętrzną„lokalną”genezę,aletakżeprocesówizjawiskzewnętrznychoróżnej
skaliiodległościczasowej,doktórychzaliczamprzedewszystkim:
powojenneprocesywypędzeniaiwysiedlenialudnościniemieckiejiwichna-
stępstwieprocesyzasiedlaniaopuszczonychterenówprzedewszystkimludnością
7Tożsamośćświadomościowajestwynikiemrealnych,wewnętrznychprzekonańuczestników
danejspołeczności,wprzeciwieństwiedotożsamościfaktycznej,określanejzewnętrznienapodsta-
wiekryteriumpochodzeniaetnicznego.Zgodniezinterpretacjąprzyjętąwtejpracymożnaprzykła-
dowozracjiswegourodzeniabyćPolakiem,alezprzekonaniauważaćsięzaNiemca.
8Dyskusjanatentemat,zainicjowanaprzezpoznańskiInstytutSocjologiiprowadzonabyłana
łamachPrzegląduZachodniegowkońculatdziewięćdziesiątychCzyijakbadaćdzisiajZiemie
ZachodnieiPółnocnePolski?,PrzeglądZachodni1997,nr3;1998,nr3.
9