Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Odchylenie,wykręcenie,odrutynizowanie
11
zjakimsięzetknąłemodczasówZbyszkaCybulskiego”5.JandawCzło-
wiekuzmarmurułączywsobiemęskitemperamentJackaNicholsona,
queerowyszykDavidaBowiego(butynakoturnachiwzorzystapodko-
lanówka)igwiazdorskąauręJaneFondy(chociażubranajestwkostium
MariiSchneiderzOstatniegotangawParyżu,UltimotangoaParigi,
1972,reż.BernardoBertolucci).Tawiązanaprzezniektórefeministyczne
krytyczkizmizoginiąpłciowaambiwalencjabudziławlatach80.opór:
esencjalizującekobiecośćautorkizarzucałyWajdzie,żeniekreujeon
kobiety,lecz-jakujmujetoMariaKornatowska-Bmłodzieńcawdam-
skimprzebraniu”6albo,jakchceBożenaUmińska:Bmłodegowojownika”
performującegoBpowinnośćmoralną”7.InaczejzobaczyłyAgnieszkędo-
pierobadaczkipolskiegokinakobietwpierwszychdekadachXXIwieku,
którebroniłyjejprzedzarzutamioantyfeminizm.PrzykładowoMonika
TalarczykuważajązaważneogniwohistoriikinakobietwPRL-u.Nie
tylkoanalizujejąjakośrodkowoeuropejskieechodrugiejfalifemini-
zmu,leczprzedewszystkimjakofiguręwiążącądoświadczeniaróżnych
pokoleńkobietreżyserekwokresiePRL-u(AgnieszkaOsiecka,Barbara
Sass,AgnieszkaHolland)8.Itafeministycznafigura-jaksądzę-niesie
zesobąrebeliancki-bynierzec:queerowy-potencjał,aleniepomi-
moswojejpłciowejniejednoznaczności,awłaśniezewzględunanią.
Wowymłączeniutego,cokobieceimęskie,aktywneipasywnetkwisiła
Agnieszki,którejniesposóbpochwycićwżadnestereotypoweinorma-
tywneramy9.Wsekwencjiinicjalnej,opuściwszygmachtelewizji,staje
onanadługich,rozstawionychszerokonogach-nogachwbutachna
5AndrzejWajda,Filmkręconyprzezżycie,dz.cyt.,s.113.
6MariaKornatowska,Erosifilm,KrajowaAgencjaWydawnicza,Łódź1986,s.178.
7BożenaUmińska,Kwiat,zero,ścierka,BKino”1992,nr4,s.9-10.
8Wartododać,żewtakujętejhistoriikinakobietrolainspiratoraprzypada-zdaniem
Talarczyk-figurzeOjca.AjestniąAndrzejWajda(MonikaTalarczyk-Gubała,Ewavs.
Agnieszka.ReprezentacjereżyserekwwybranychfilmachAndrzejaWajdyiBarbary
Sass,BKwartalnikFilmowy”2012,nr77-78,s.282-297).Nafeministycznypotencjał
Agnieszkizwracająuwagętakże:ElżbietaOstrowska,KrystynaJanda:TheContradic-
tionsofPolishStardom,w:PolesApart:WomeninModernPolishCulture,red.He-
lenaGoscilo,BethHolmgren,IndianaUniversityPress,Bloomington2006,s.37-64,
iEwaMazierska,AgnieszkaandOtherSolidarityHeroinesofPolishCinema,w:Ewa
Mazierska,ElżbietaOstrowska,WomeninPolishCinema,BerghahnBooks,NewYork-
Oxford2006,s.92-98.
9OwąpłciowąambiwalencjępozytywniewaloryzowałateżUrszulaKurnik.Niełączyła
jejjednakzqueerowością,leczzfigurąandrogyne(Agnieszkaz„Człowiekazmarmuru”
AndrzejaWajdy-androgynzeskazą,w:Ciałoiseksualnośćwkiniepolskim,red.Se-
bastianJagielski,AgnieszkaMorstin-Popławska,WydawnictwoUniwersytetuJagielloń-
skiego,Kraków2009,s.173-190).
