Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Czegouczytodoświadczenie?Popierwsze,pokazujeprawdębanalną,
leczczęstozapominaną:opissłownyniejestekwiwalentemobrazuobiektu,
któryjestprzedmiotemtegoopisu.Podrugie–itospostrzeżeniejestjużbyć
możemniejbanalne–eksperymenttakistanowiargumentprzeciwkoatakom
tych,którzyrozważańnatematrelacjimiędzyobiektem,obrazemobiektuijego
opisemniebylibyskłonniuznaćzatematdlajęzykoznawcy.Aprzecieżtrudno
imbyłobysięniezgodzić,żejęzykowaformawyrazuokreślonejpercepcjirodzi
sięz„przekładu”wrażeńnawyobrażenia;innymisłowy,ujmującrzeczbardziej
profesjonalnie,żeopisstanowiostatnieogniwołańcucha,wktórymposzcze-
gólneogniwatworząkolejnopercepcja,konceptualizacjaiekspresja.Właśnie
tymtrzemogniwomodpowiadająpodstawowedefinicjesłowaobraz,które
możnaznaleźćwkażdymwiększymsłowniku.Obrazzatem,to
–popierwsze:„to,coprzedstawiasięczyimśoczom”(„widok”,czyliprzedmiot
percepcji)
–podrugie:„wizja”(„obrazmentalny”,koncepcja,czyteżjakchcąpsycholo-
dzyijęzykoznawcykognitywni,konceptualizacja)
–potrzecie:„przedstawienieczegośsłowami”(„opis”,czylijęzykowaekspre-
sja).Jeślitakiopistowarzyszyobrazowi,tozazwyczajstanowijegotytuł;jeśli
zaśopiszastępujeobraz–mamydoczynieniaznarracjąsensustricte.
Wszystkietrzy„obrazy”majązesobąwielewspólnego,choćiznacznie
sięodsiebieróżnią.Wtymmiejscunajważniejszejestto,żeoileobrazmental-
nypozwalanam„dostrzec”przedmiottak,jakbezskuteczniechcieligozo-
baczyćadepcikubizmu,czylizewszystkichmożliwychpunktówwidzeniajed-
nocześnie,otyleobraznaocznyiobraz-opissązawszeskutkiemwyboru
określonegopunktuwidzenia,iwkonsekwencji–arnheimowskiego„aspektu
rzutowego”(Arnheim1999[1954])).Natomiastnaszawiedzaoprzedmiocie
przywoływanaprzezjegojęzykowąetykietę,czyliznaczeniesłowa,jesttakim
właśnieidealnymkubistycznymwizerunkiem:sumąoglądów,dokonanych
wprocesiepoznawczymzewszystkichmożliwychpunktówwidzenia.Innymi
słowy,znajomośćznaczeniaokreślonejjednostkijęzykowejjestsumązna-
jomościjegoaspektówrzutowych.
Takiepojmowanieznaczeniależyupodstawistotnegodlakognitywne-
gomodelujęzykarozróżnieniamiędzyskanowaniemsumarycznymiskanowa-
niemsekwencyjnym.Pierwsze–schematsemantykielementujęzykowego
mającegogramatycznykształtnominalizacji–odpowiadajednoczesnejobec-
nościwszystkichaspektówskładającychsięnaznaczenie;drugie–sche-
matycznesednosemantykijednostkirealizowanejnapoziomiegramatykijako
proces–odpowiadasekwencjiposzczególnychrzutów.Wlangackerowskim
modelugramatykijęzykanaturalnegotafundamentalnaopozycjawspółgra
zzestawemparametrów,którymLangackernadajeznamiennąnazwęwymiarów
obrazowania(Langacker1995).Naichinwentarzskładająsięzakresobrazu
(czylinałożenieobrazowiokreślonej„ramy”),punktwidzeniaprzyjętyprzez
obserwatoraibędącaskutkiemtegowyboruperspektywa,względnawyrazistość
