Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zmysłukrytycznego.Przeciwdziałałotemujednakkilka
czynników.Jednymznichbyładyrektywagłoszonaireali-
zowanaprzezmoichnauczycieli,BronisławaBaczkęiLesz-
kaKołakowskiego:jeślijakieśdawnepoglądyczyzacho-
waniazdająsięnamdziwaczne,irracjonalne,absurdalne,
tozanimuznamy,żesąonezaistetakiewłaśnie,powinniś-
myzbadaćstosowaneprzeznaskategorieinterpretacyjne
iwraziepotrzebyzastąpićjetakimi,któremająuzasad-
nieniehistoryczne,azarazemodsłaniająracjonalnośćczy
sensownośćowychzachowańlubpoglądówipozwalają
zrozumiećto,żejawiąsięnamonejakodziwaczne,irracjo-
nalneczyabsurdalne.Inaczejmówiąc,jeślisięczegośnie
rozumie,tonależyzacząćodzastanowieniasięnadsobą
samym,bydopierowostatecznościuznać,żemasięistotnie
doczynieniazczymśniepojmowalnym.
Wtymsamymkierunkuoddziaływałaantropologia
MaussaiLévi-Straussa,którawlatachsześćdziesiątych
XXwiekuwcorazszerszymzakresieuwieluznas,ajuż
napewnoumnie,wypierałamarksizmzjegoroliogólnej
teoriiżyciaspołecznego,azwłaszcza-wierzeńzbioro-
wych,aktórapokazywała,jakrozumiećzachowaniaiprze-
konaniaznaczniebardziejodległeodnaszychniżte,jakie
napotykałemwśredniowieczu.Wpodobnysposóbwpły-
wałynamniepraceWitoldaKuli:Szkiceomanufakturach
iEkonomicznateoriaustrojufeudalnego.Ichlekcjęmożna
streścićwkilkuzdaniach:jeślimamydoczynieniazza-
chowaniamipowtarzanymiwdługimprzedzialeczasuprzez
wielejednostek,toniewolnonamuważaćichzairracjo-
nalne,cojesttylkoukrytymsądemwartościującym,pro-
jekcjąnaszychuprzedzeńnaprzeszłość.Naszymobowiąz-
kiemjestwtejsytuacjiodsłonięciewarunków,wktórych
tezachowaniaodtwarzająsięiokazująskutecznewtym
sensie,żepozwalająosiągaćcelezakładaneprzezjednostki
niewsposóbarbitralny,leczwzależnościodwyznawanych
przezniewierzeńiuznawanejhierarchiiwartości.Kula
stosowałtowbadaniużyciagospodarczego.Niewidziałem
jednakżadnychpowodów,byniewzorowaćsięnanim
wbadaniużyciaumysłowegoiogólnie-kultury.
Wprzypadkumyśliśredniowiecznejnatoogólnena-
stawienienakładałsięwpływdziełGilsona,któreuważnie
13
