Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Przeszłośćitradycjazawszestanowiłyprzedmiotzainteresowanialudzi.Zainte-
resowanietoprzybierałorozmaiteformy-począwszyodprzekazywaniazpokole-
nianapokolenieobyczajówludowych,poszukiwaniawhistoriiitradycjiinspiracji
literackichiartystycznych,przezutrwalaniepamięciopostaciachiwydarzeniach
(naprzykładstawianiepomników),askończywszynabadaniachnaukowych.
Obiektemdociekańwniniejszejpracyjestzupełnieinnyrodzajzainteresowa-
niaprzeszłością,któregocelemniejestaniutrwalanietradycji,bądźpowszechnej
pamięcioprzeszłości,anidociekanieobiektywnejprawdynajejtemat.Chodzi
mianowicieoszczególnespojrzenie,gdziepoznanajużprzeszłośćlubutrwa-
lonajużtradycjazostająniejakonanowoDodkryte”,przywołanewspecyficznej,
niekiedycelowozniekształconej,formiepoto,byzostaćwykorzystanewcelach
ideowychbądźświatopoglądowych.
Możemywyróżnićconajmniejkilkaformtakiegowykorzystaniaprzeszłości,
gdziesłużyonajakonarzędzie,araczejtłolubnośnikdlaokreślonegoświato-
poglądu,jakimoddziałujesięnawybranągrupęludzilub-najczęściej-nacałe
społeczeństwo.Najpowszechniejspotykaną,azarazemDnajlżejszą”gatunkowo
formąsąfilmy,częstodużesuperprodukcje,wktórychwykorzystujesięmotywy
wielkichwydarzeńhistorycznychorazsłynnychpostacizprzeszłościnajczęściej
poto,bysławićwielkośćpaństwainarodulubdokonańdanejcywilizacji10
Kolejnymprzykłademjestliteraturapiękna-choćbypolskaliteraturaepoki
romantyzmu-któraprzezprzywoływaniewydarzeńipostacizprzeszłościusi-
łowaławczytelnikachwywołaćemocjeocharakterzepublicznym-wtymprzy-
padkupatriotyzmuiduchawalkizzaborcami2.Bardziejzłożonąformąwykorzy-
1Kinematografia-conależypodkreślić-uleganiekiedyrównieżpokusieprzedstawiania
przeszłościwewidentniezafałszowanysposób,comanajczęściejnaceluwybielenie,usprawie-
dliwienielubzanegowanieprzedwidowniądanegokrajuokreślonychfaktówzprzeszłości.Służyć
matozazwyczajpanującejideologiibądźświatopoglądowiaktualniesprawującychwładzę,anie-
kiedyrównieżpowszechnymodczuciomspołeczeństwa(jakmatomiejscewprzypadkuRosji).
2WtymkontekściemożnaprzytoczyćtuchociażbytakieutworyAdamaMickiewicza,jak
Grażyna,KonradWallenrod,KsięgiNaroduPolskiego,którychpolityczneprzesłaniedlawspółczesnych
autorowiopierałosięnaodwołaniachianalogiachzprzeszłością.
