Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PiotrBiliński
UniwersytetJagielloński,Kraków
STANISŁAWAUGUSTPONIATOWSKI
WNARRACJIHISTORYCZNEJ
PostaćostatniegokrólaPolskibyłajużwielokrotnieprzywoływananakartachprac
historyków,począwszyoddziełAdamaNaruszewiczawXVIIIwieku.Niesposób
wniniejszychuwagachprzedstawićpełnegowykazubadaczyzajmującychsięjego
biografią.Skoncentrujemysięnanajwybitniejszych.Wkolejnościchronologicznej
będąto:WalerianKalinka,TadeuszKorzon,WładysławSmoleński,SzymonAske-
nazy,BronisławDembiński,WacławTokarz,WładysławKonopczyński,Emanuel
RostworowskiiJerzyMichalski.
Pierwszyznich-WalerianKalinka(1826-1886),zaliczanydokrakowskiejszko-
łyhistorycznej-zasłużyłsiępolskiejhistoriografiidwomaważnymidziełami.Pierw-
szetoOstatnielatapanowaniaStanisławaAugusta(t.1-2,1868;t.2stanowiedycję
źródłową),adrugie-SejmCzteroletni(t.1,1880;t.2,1886;t.3,1888)1.Niewątpli-
wieKalinkanależydogronanajwybitniejszychhistorykówpolskich,ajegoprace,
opartenaimponującejpodstawieźródłowej,zaliczanedoklasykihistoriografii.
NajważniejszymźródłemwykorzystanymprzezniegolistyStanisławaAugustado
ministrapolskiegowPetersburgu,AugustynaDebolego,przechowywanewZbiorze
Popielów(ArchiwumGłówneAktDawnych,AGAD),awcześniejstanowiąceważną
częśćkrólewskiegoarchiwum.ZdaniemAndrzejaZahorskiego:
możnazaryzykowaćtwierdzenie[ś],żehistorianaukowanaddziejamikrólazaczynasię
dopieroodpracKalinki.Prawiewszystko,conapisanoprzednim,totylkowstępdobadań
nadepokąstanisławowską,itowstępopartynanikłejbazieźródłowej,jakżeczęstobała-
mutny,wiodącynabezdroża,gdzieczęstobranolegendyzafakty,awłasneprzekonanie
wynikającezemocjizaobiektywizmbadawczy2.
1Szerzejzob.J.Mrówczyński,KsiądzWalerianKalinka.Życieidziałalność,Poznań1972;Z.Zie-
lińska,Przedmowadoobecnegowydania,[w:]W.Kalinka,SejmCzteroletni,t.1,Warszawa1991,
s.5-11;J.Michalski,Namarginesiereedycji„SejmuCzteroletniego”WalerianaKalinki,[w:]tegoż,Studia
historycznezXVIIIiXIXwieku,t.2,Warszawa2007,s.509-523;W.Bernacki,Wstęp,[w:]W.Kalinka,
GalicjaiKrakówpodpanowaniemaustriackim.Wybórpism,Kraków2001,s.VII-XXXVII;P.Biliński,
Nieznanakorespondencjaks.WalerianaKalinkizhr.StanisławemTarnowskim,nArcana”58-59(2004),
s.239-261.
2A.Zahorski,SpóroStanisławaAugusta,Warszawa1990,s.198.