Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
portretytrumienne,nawiązywaniedotradycjiantycznej,pojawiłysięomówienia
oratorstwapogrzebowego6.
FuneraliaRadziwiłłowskieteżbyłyjużprzedmiotemzainteresowaniahisto-
ryków,literaturoznawców,historykówsztuki:JuliuszChrościckiwksiążcePompa
funebrisodwoływałsiędoegzemplifikacjiRadziwiłłowskiej,MarekSkwarawe
wstępiedoedycjikazaniaJanaZygrowiuszawygłoszonegonaegzekwichJanu-
sza,kasztelanawileńskiego,omówiłpolskiedrukowanekazaniapogrzebowe
związanezprzedstawicielamibirżańskiejinieświeskiejliniirodu7,Urszula
Augustyniaknietylkowydałatestamentyksiążątbirżańskich8,aleszczegółowo
omówiłaróżnewersjeostatniejwoliKrzysztofamłodszego9orazprzedstawiła
przebiegpogrzebutegomagnata10.MaciejWłodarskianalizowałwierszeDaniela
NaborowskiegonapisanepośmierciJanusza,kasztelanawileńskiego11.
NiniejszapracarównieżpoświęconajestfuneraliomzwiązanymzRadziwił-
łami.OpierasięgłównienamateriałachdotyczącychbirżańskiejliniiroduwXVII
wieku.Poszczególnerozdziałydotycząosób,którychśmierćpozostawiłabogat-
sządokumentacjępiśmiennicząwpostacikazań,mów,epitafiów,testamentów
inagrobków.Tytułksiążki,nawiązującydowystąpieniaJanaKochanowskiegona
pogrzebiestarszegobrata,sygnalizuje,żeuwagabędziezwróconaprzedewszyst-
kimnamowy-nrzeczy”wygłaszanepodczasżałobnychuroczystości.Tengatu-
nekprzeważawrozważaniachnadoratorstwemksięciaKrzysztofaRadziwiłła,ale
takżewpierwszejczęścininiejszejpracyodnoszącejsiędozmarłychRadziwiłłów.
Dominujątutekstywydobytezrękopiśmiennychsylw.Wieleznichskopiowano
jakoprzekazyanonimowelubperyfrastycznieokreślająceoratora(nMowasługi
jednego”).Ustalenieatrybucjiniektórychnrzeczy”okazałosięmożliwedzięki
bogatejkorespondencjiodnoszącejsiędopogrzebów.Wlistachpodawanonie
tylkonazwiskamówców,aleczęstoocenianotewystąpienia.Wsylwachwskazy-
wanoteżniejednokrotnietwórcównapisównachorągwiachżałobnych.
6J.Z.Lichański:Retorykaodśredniowieczadobaroku.Warszawa1992(tucennespostrze-
żenie,żemowypogrzebowesąznacznieciekawszymobiektembadańniżoracjepolityczne,gdyż
wnichodbijałsięprzeciętnypoziominteligencjiPolaków,s.262);M.Skwara:Odowodzeniureto‑
rycznymwpolskichdrukowanychoracjachpogrzebowychXVIIwieku.Szczecin1999;M.Barłow-
ska:Ossoliński,Moskorzowski,Sarbiewski-mowypogrzebowe.Tekstywdialogu.Katowice2008;
Eadem:JerzyOssoliński.OratorpolskiegobarokuKatowice2000.
7M.Skwara:JanaZygrowiusza„Melius…”natlepolskichdrukowanychoracjipogrzebo‑
wychXVIIwiekuzwiązanychzRadziwiłłami.Szczecin2008.
8U.Augustyniak:TestamentyewangelikówreformowanychwWielkimKsięstwieLitew‑
skim.Warszawa1992.
9Eadem:WizerunekKrzysztofaIIRadziwiłłajakomagnataewangelikawświetlejegotesta‑
mentów.nPrzeglądHistoryczny”1990,z.3/4,s.461-477.
10Eadem:DwóriklientelaKrzysztofaRadziwiłła(1585-1640).Mechanizmypatronatu.War-
szawa2001,s.359-361.
11M.Włodarski:DanielNaborowski-TrenynaśmierćksięciaRadziwiłła,kasztelanawileń‑
skiegoW:Idem:Barokowapoezjaepicedialna.Analizy.Kraków1993,s.23-49.
-8-
