Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wstęp
nicki1995).Siłaiznaczenieśrodowiska,jakieprzypisująmupedagodzy
społeczni,jestdlaczłowiekabardzoistotne.Świadczyćotymmożezjednej
stronyużywanasemantyka(mówisięnp.otzw.fundamentalnychkręgach
środowiskowych),zdrugiejzaśodwołaniesiędonatężeniaipoziomuoddzia-
ływania.Mówisięprzecieżotakimoddziaływaniu,którewywołujezmiany.
Pojęcieśrodowiskajestteżistotne,kiedymówimyorodzajuspo-
łeczności,państwa,wktórymfunkcjonujeczłowiek.Mamnamyślipodział
naspołeczeństwawykluczająceispołeczeństwaocharakterzewspólnoty.
Społeczeństwowykluczające,zeswoimaparateminstytucjiżyciaspołecz-
nego,manacelugłówniepodporządkowanieobywatelinarzuconymnor-
mom.Pedagogikaspołecznawszerszymiwęższymrozumieniu(praca
socjalna)pełniwnimtylkoiwyłączniefunkcjęzachowawczą,polegającą
nautrzymaniuobywatela–wnajlepszymprzypadku–natymszczeblu
drabinyspołecznej,naktórymznajdowałsiędoczasuwystąpieniakryzy-
suizainteresowaniasięnimsłużbsocjalnych.Zgołainaczejprzedstawia
sięsprawawspołeczeństwieocharakterzewspólnoty.Wewspółczesnej
socjologii,mówiącowspólnocie,„prawiezawszemasięnamyślimiejsce,
wktórymludzierozwinęlipewnezwiązkisolidarności.Jednakżewspólnota
wswoimużyciuoryginalnym,chociażzawieraławsobielokalnąwspólno-
tę,nieograniczałasiędoniej.Zawieraławsobierównieżreligię,pracę,
rodzinęikulturę.Opisywałaspołecznewięzi,którecharakteryzowałysię
społecznązwartością,głębią,trwałościąipełnią”(Bell,Newby1971,za:
Mikołajewska1999,s.17).Wtakimtypiespołeczeństwapedagogikaspo-
łecznawwąskimznaczeniu(pracasocjalna)jestrozumianawsposób
promocyjny,toznaczystanowijeszczejednąokazjęstymulacjiczłowieka
dowszechstronnegorozwoju.Człowiekjestspostrzeganywspołeczeństwie
iwdziałaniachinstytucjipomocowychjakopodmiot(ideapodmiotowości),
któremupowinnozapewnićsięrównedlawszystkichmożliwościrozwoju
(ideasprawiedliwości)iwsparcienatejdrodze(ideapomocniczości)m.in.
przezoddziaływaniawychowawczenawszystkichpoziomachżyciaspołecz-
nego(ideaedukacjispołecznej)(Przecławska,Theiss1994,s.3–26).
Dlatakspostrzeganejpedagogikispołecznejczaswolnyjestjed-
nązalternatywrealizacjijejcelówizadań.Stajesiętowpełniwidoczne,
jeślirozpatrujemyczaswolnywaspekciejakościowym–dotyczącymjego
treści–wczasowania/wypoczynku.Dlaopisustałychkategoriizachowań
człowiekawtymczasie,istotnychzpunktuwidzeniapedagogikispołecznej,
użytecznastajesiękoncepcja„układówkultury”,zaproponowanaprzez
AntoninęKłoskowską(1972,s.60in.)izaadoptowananaużytekczasu
wolnego(szerzejOrłowska2005b,2001a).
