Przyrodnicze podstawy gospodarowania przestrzenią

Andrzej Macias, Sylwia Bródka

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-19133-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

710

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Macias, Andrzej; Bródka, Sylwia. Przyrodnicze podstawy gospodarowania przestrzenią. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, 710 s. ISBN 978-83-01-19133-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Macias, A.

A1 Bródka, S.

T1 Przyrodnicze podstawy gospodarowania przestrzenią

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2014

SN 978-83-01-19133-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 113461, author = "Macias, Andrzej and Bródka, Sylwia", editor = "", title = "Przyrodnicze podstawy gospodarowania przestrzenią", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2014", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-19133-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Macias, Andrzej

AU - Bródka, Sylwia

ED -

TI - Przyrodnicze podstawy gospodarowania przestrzenią

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2014

SN - 978-83-01-19133-7

ER -

Netografia (standard APA):

Macias, Andrzej; Bródka, Sylwia. Przyrodnicze podstawy gospodarowania przestrzenią [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/przyrodnicze-podstawy-gospodarowania-przestrzenia-andrzej-macias-sylwia-brodka-113461.

gospodarka przestrzenna, ochrona środowiska, gospodarowanie środowiskiem, komponenty środowiska przyrodniczego, waloryzacja środowiska przyrodniczego

Procesy rozwoju zagospodarowania przestrzennego w kilku ostatnich dekadach mają w Polsce szczególnie dynamiczny przebieg. Gospodarowanie przestrzenią wymaga nie tylko głębokiej wiedzy o strukturze, funkcjonowaniu i przekształceniach zachodzących w...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-19133-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

710

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Część I. NAUKOWE I PRAWNE UWARUNKOWANIA GOSPODAROWANIA ŚRODOWISKIEM PRZYRODNICZYM12
1. Środowisko przyrodnicze jako przedmiot badań naukowych i przestrzeń działań gospodarczych14
1.1. Definicje podstawowych pojęć związanych ze środowiskiem przyrodniczym14
1.2. Struktura i funkcjonowanie systemów przyrodniczych32
1.3. Główne kierunki badań środowiska przyrodniczego i ich znaczenie aplikacyjne38
2. Podstawy prawne gospodarowania środowiskiem przyrodniczym43
2.1. Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym45
2.2. Ustawa z 27 kwietna 2001 r. – Prawo ochrony środowiska46
2.3. Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody53
2.4. Ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko58
2.5. Ustawa z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych60
2.6. Ustawa z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane61
2.7. Ustawa z 28 września 1991 r. o lasach64
2.8. Ustawa z 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne65
2.10. Ustawa z 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze72
2.9. Ustawa z 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju72
2.11. Ustawa z 15 lipca 2011 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS)74
3. Źródła informacji przyrodniczej75
3.1. Dostępność informacji o środowisku75
3.2. Kartograficzne źródła danych, zdjęcia lotnicze i obrazy satelitarne77
3.4. Badania terenowe85
3.5. Inwentaryzacja przyrodnicza jako źródło kompleksowej informacji o środowisku87
Część II. CHARAKTERYSTYKA KOMPONENTÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I ZASADY ICH WYKORZYSTANIA 92
4. Budowa geologiczna 94
3.3. Źródła danych opisowych94
4.1. Podział skał94
4.2. Przydatność budowlana gruntów99
4.2.1. Grunty skaliste103
4.2.2. Grunty nieskaliste104
4.2.3. Grunty organiczne111
4.3. Surowce mineralne113
4.2.4. Grunty antropogeniczne113
4.3.1. Dokumentacje geologiczne i kategorie udokumentowania surowców mineralnych120
4.3.2. Eksploatacja surowców mineralnych123
4.3.3. Rekultywacja i zagospodarowanie obszarów pogórniczych127
5. Ukształtowanie powierzchni terenu128
5.1. Geneza rzeźby terenu128
5.1.1. Rola czynników przyrodniczych w rozwoju rzeźby129
5.1.2. Wpływ działalności człowieka na rzeźbę134
5.2. Cechy fizjonomiczne rzeźby terenu i jej morfometria142
5.3. Znaczenie rzeźby terenu w działalności gospodarczej człowieka146
5.3.1. Waloryzacja rzeźby dla różnych funkcji gospodarczych147
5.3.2. Gospodarcze znaczenie procesów geodynamicznych160
6. Gleby 166
6.1. Czynniki i procesy glebotwórcze. Profil glebowy. Gleby strefowe i astrefowe166
6.1.1. Poziomy diagnostyczne gleb – pedony169
6.2. Systematyka gleboznawcza Polski172
6.3. Klasyfikacje gleb do celów gospodarczych188
6.3.1. Klasy bonitacyjne gleb188
6.4. Kompleksy rolniczej przydatności gleb191
6.5. Wykorzystanie i ochrona gleb200
6.5.1. Specyfika uprawy gleb200
6.5.1.1. Wpływ uprawy na właściwości gleb202
6.5.1.2. Uprawa różnych typów gleb204
6.5.2. Zanieczyszczenie gleb208
6.5.3. Nawożenie gleb215
6.5.4. Środki ochrony roślin222
7. Wody podziemne i powierzchniowe226
7.1. Wody podziemne228
7.1.1. Typy genetyczne i występowanie wód podziemnych228
7.1.2. Podstawowe właściwości hydrogeologiczne skał232
7.1.3. Główne zbiorniki wód podziemnych235
7.1.4. Zasoby wód podziemnych238
7.1.5. Eksploatacja wód podziemnych240
7.1.6. Melioracje. Odwadnianie i lej depresji245
7.1.7. Wody podziemne a obszary zurbanizowane247
7.1.8. Gospodarcze znaczenie wód gruntowych248
7.1.9. Jakość i ochrona wód podziemnych250
7.2. Wody powierzchniowe254
7.2.1. Źródła i nieskoncentrowane wypływy wód254
7.2.2. Cieki naturalne i sztuczne257
7.2.3. Wody stojące274
7.2.4. Jakość wód powierzchniowych281
7.2.5. Ujęcia wód powierzchniowych295
7.3. Strefy ochronne ujęć wód podziemnych i powierzchniowych297
7.4. Obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych299
8. Powietrze atmosferyczne i klimat 301
8.1. Skład i budowa atmosfery301
8.2. Główne elementy meteorologiczne304
8.3. Podziały oraz charakterystyki pogody i klimatu312
8.4. Znaczenie warunków pogodowych i klimatycznych w gospodarce człowieka320
8.5. Ochrona powietrza i klimatu335
9. Komponenty biotyczne 351
9.1. Roślinność potencjalna i rzeczywista. Klasyfikacja siedlisk roślinnych352
9.1.1. Nadmorskie i śródlądowe wydmy353
9.1.2. Ekosystemy wodne356
9.1.3. Murawy, łąki, ziołorośla, wrzosowiska i zarośla358
9.1.4. Siedliska naskalne360
9.1.5. Ekosystemy lasów i borów364
9.2. Lasy365
9.2.1. Leśne siedliska naturalne i gospodarcze365
9.2.2. Podział użytkowy lasów378
9.2.3. Plan urządzania lasu383
9.2.4. Wybrane zagadnienia gospodarki leśnej392
9.2.4.1. Sposoby zagospodarowania lasu392
9.2.4.2. Zagrożenia lasów w Polsce394
9.2.4.3. Zalesienia porolne405
9.3. Użytki zielone408
9.3.1. Siedliska łąkowe nizinne i górskie409
9.3.2. Skład runi użytków zielonych415
9.3.3. Podział użytkowy łąk i pastwisk417
9.4. Mokradła422
9.4.1. Podział torfowisk423
9.4.2. Ekologiczne i gospodarcze znaczenie torfowisk425
9.5. Zadrzewienia428
9.5.1. Podział i charakterystyka zadrzewień428
9.5.2. Zasady kształtowania zadrzewień431
9.6. Zieleń urządzona435
9.7. Funkcje terenów leśnych, zadrzewień i zieleni urządzonej437
9.8. Gospodarcze znaczenie wybranych gatunków roślin i zwierząt445
Część III. OCENY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO DO CELÓW GOSPODARCZYCH 458
10. Metodologiczne podstawy ocen środowiska przyrodniczego 460
10.1. Wybrane elementy teorii ocen środowiskowych460
10.2. Etapy oceny środowiska przyrodniczego462
10.3. Metody oceny środowiska przyrodniczego475
11. Waloryzacja środowiska przyrodniczego 479
11.1. Waloryzacja ekologiczna479
11.1.1. Podstawy prawne waloryzacji obszarów cennych przyrodniczo w Polsce480
11.1.1.1. Ogólna klasyfikacja prawnych form ochrony przyrody480
11.1.1.2. Kryteria delimitacji i tryb ustanawiania poszczególnych kategorii form ochrony przyrody482
11.1.2. Wybrane międzynarodowe formy ochrony przyrody497
11.1.2.1. Rezerwaty biosfery497
11.1.2.2. Obszary Ramsar497
11.1.3. Krajowe i międzynarodowe systemy obszarów chronionych500
11.1.4. Plany ochrony obszarów cennych przyrodniczo506
11.2. Waloryzacja ekofizjograficzna507
12. Problematyka przyrodnicza w dokumentach strategicznych 519
12.1. Polityka ekologiczna państwa522
12.2. Wybrane dokumenty sektorowe524
12.2.1. Program wodno-środowiskowy kraju524
12.2.2. Krajowy Program Rolnośrodowiskowy w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich526
12.3. Programy ochrony środowiska i plany gospodarki odpadami528
12.4. Dokumenty planistyczne530
12.5. Opracowanie ekofizjograficzne540
12.6. Oceny oddziaływania na środowisko543
12.6.1. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko544
12.6.2. Ocena oddziaływania planowanych przedsięwzięć na środowisko i decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach549
12.6.3. Ocena transgranicznego oddziaływania na środowisko552
Literatura 553
Skorowidz 582
Załączniki (znajdujące się na płycie CD)591

1.1.Definicjepodstawowychpojęćzwiązanychześrodowiskiemprzyrodniczym

•okresminimumekologicznego,związanyzwyhamowaniemprocesówniszczą-

cych.Ważnąrolęwtymczasiezaczynająodgrywaćmechanizmysamoregulacyjno-od-

pornościoweorazodbudowaśrodowiskaprzyrodniczego;

•okreszrównoważonegorozwoju,wktórymfunkcjonowanieśrodowiskajeststy-

mulowaneisterowanezgodniezprawamiekologicznymi.

ZkoleiWiatr(1995)wydzieliłapięćetapówwpływuczłowiekanaśrodowiskoprzyrod-

niczezpunktuwidzeniacharakteruidynamikiprzemianzachodzącychwśrodowisku:

•etapI-okreswspółżyciazprzyrodą,trwającyodpoczątkówcywilizacjidoVIIw.,

któryniepozostawiłwśrodowiskuwidocznychśladów;

•etapII-okresnieznacznychprzekształceńiwalkizprzyrodą,trwającyodVIIdo

XIIIw.,wktórymnastąpiłznacznywzrostliczbyludnościwEuropie,coprzyczyniłosię

m.in.dozmniejszeniao25%powierzchnileśnych;

•etapIII-okresprzekształceńodwracalnych,którytrwałodXIIIw.do1800r.

icharakteryzowałsięznacznympowiększeniempóluprawnych,kolejnymzmniejszeniem

areałuleśnegoiwprowadzeniemnaszerokąskalęzabiegówmelioracyjnych;

•etapIV-okresprzekształceńtrudnoodwracalnych,obejmującylata1800-1942,

cechującysięznacznymrozwojemkopalnictwaiprzemysłupowodującymzanieczysz-

czeniewszystkichkomponentówśrodowiskaprzyrodniczego,nieprawidłowymużytko-

waniemcześciobszarów,wymieraniemniektórychgatunkówroślinizwierzątoraz

znacznymprzyrostemliczbyludności;

•etapV-okresprzekształceńniebezpiecznych,po1942r.,wktórymnastąpiłgwał-

townyrozwójprzemysłu,intensyﬁkacjaichemizacjarolnictwa,eksplozjademograﬁczna

orazzużywaniecorazwiększychilościpaliwkopalnych,codoprowadziłowwielumiej-

scachdopoważnegozanieczyszczeniaśrodowiska.

Obapodziałynieprzedstawiająpełnegostosunkuczłowiekadośrodowiskaprzyrod-

niczego.Wpierwszymznichbrakjestokresuprzedindustrialnego,czylifazygospodarki

samowystarczalnej(Piontek1985;Mizgajski1990;Mizgajski,Macias1993;Macias

2008),natomiastwdrugim-okresurozwojuzrównoważonego.Podsumowując,należy

uznać,żerelacjeczłowiek-środowiskowujęciuhistorycznymkształtowałysięwramach

czterechzasadniczychfaz:okresugospodarkisamowystarczalnej,okresuwczesnoindu-

strialnego,okresuindustrialnegowspółczesnego(Piontek1985;Mizgajski,Macias1993;

Macias2008)orazokresuzrównoważonegorozwoju.

Krajobrazjestpojęciemwieloznacznym,używanymwwieludyscyplinachnaukowych

(por.Bartkowski1983,1984,1985b;Pietrzak2010;Richling,Solon2011).WedługKondrac-

kiegoiRichlinga(1983)krajobrazstanowiczęśćepigeosferytworzącązłożonyprzestrzennie

geokompleksoswoistejstrukturzeiwewnętrznychpowiązaniach(Richling,Solon2011).

ZkoleiFormaniGordon(1986)traktująkrajobrazjakoheterogenicznyfragmentterenu,zło-

żonyzpowiązanychwzajemnieekosystemów.Bogdanowskiiin.(1979)deﬁniująkrajobraz

zpunktuwidzeniaarchitekturykrajobrazujakocałokształtzjawiskwystępującychwokre-

ślonymmiejscuiczasie,którestanowiąsyntezęelementówprzyrodniczychiantropogenicz-

nychoddziałującychnasferęodczućczłowieka.WedługRacinowskiego(1987)stanowion

zespółobiektówmaterialnychwłaściwychdladanegowycinkaglobu,aobiektamitymisą:

budowageologiczna,rzeźbaterenu,gleby,wodypodziemneipowierzchniowe,klimat,ﬂora,

Brak wyników

Przyrodnicze podstawy gospodarowania przestrzenią

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra