Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TADEUSZA.KISIELEWSKI
Piłsudskiniewdawałsięwtaksubtelneanalizy.Uważał,żePolacy
powinnisięoprzećotopaństwo,którewdanymmomenciebędzie
stwarzałowiększeszansedlaPolaków.
Dmowskibyłznakomitymanalitykiem,Piłsudskibyłgraczem.
Dmowskichciałsięzwiązaćzesłabszymzzaborców,Piłsudskiztym,
którywedługniegomiałwiększeszansenazwycięstwowprzyszłejwoj-
nie.Dmowskimiałracjęwswoichdalekosiężnychkalkulacjachpoli-
tycznych,Piłsudskirozumowałracjonalniewkategoriachmilitarnych.
Dlanaszychrozważańnajważniejszejestto,żeżadenznichnieda-
wałPolakomszansnaodzyskanieniepodległościwsamodzielnejwalce.
Byłtowyrazgłębokiegorealizmu,wynikającegozanalizyprzyczynklęsk
powstańnarodowychwXVIIIiXIXwieku.Jużwtymmiejscumożna
dodać,żeoileobajmężowiestanudarzylisięszacunkiem,otyleich
zwolennicy–poodzyskaniuniepodległości–obrzucalisięnawzajem
(ioczywiścieswoichprzywódców)epitetami„rosyjskiagent”i„niemie-
cki(austriacki)agent”.Oczywiściebyłotoobustronnieniesprawiedli-
we,ponieważzarównodlaPiłsudskiego,jakidlaDmowskiego,sojusz
zktórymśzmocarstwzaborczychmiałbyćjedyniekoniunkturalnym
„przystankiem”nadrodzedopełnejniepodległościcałejPolski.
Kiedywybuchławojnarosyjsko-japońskaw1904roku,Piłsud-
skiuznał,żenadeszłachwiladziałania.WyprawiłsiędoJaponii,by
zaproponowaćjejwładzomwsparcie.Oczywiścienamiaręmożliwo-
ściPolaków,czyliwsparciewywiadowcze,któreewentualniebyłoby
wmomenciehipotetycznegozałamywaniasięRosjiuzupełnioneopol-
skiepowstanienarosyjskichtyłach,czyliwEuropie.WTokiospotkał
Dmowskiego,któryprzybyłdoJaponiitużprzednim,abystorpedo-
waćjegoakcję.ZpunktuwidzeniaDmowskiegoinicjatywaPiłsud-
skiegobyłabyszkodliwa,ponieważosłabiałabyRosjęprzednadciąga-
jącąwojnąnagłównymfroncie,czyliwEuropie.Obajpanowieodbyli
całonocnąrozmowę,którejtreściniktnigdyniepoznał.Ostatecznie
PiłsudskiotrzymałniewielkiewsparciefinansoweodJapończyków
(33tysiącefuntówszterlingów,zprzeznaczeniemnazakupbroniina
kosztydziałalnościwywiadowczej),alezanimPolacyzdążylisięzre-
7
