Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Ramyteoretyczneksiążki
Odpowiadającnatopytanie,chciałabymnajpierwopisaćzasadniczezało-
żeniaparadygmaturelacyjnychsystemówrozwojowych,potemwskazaćzaś,
wjakisposóbstaramsięzaangażowaćtenparadygmatbadawczydoopisania
relacjipomiędzyrodzicielstwemiprzywiązaniemwkontekścieekologicznym,
włączającwniegoszerzejrozumianąkulturę.
1010Założeniaparadygmaturelacyjnychsystemów
rozwojowych
PerspektywaobecnadzisiajwpodejściuRDSmadługątradycjęwpsychologii
rozwojuczłowiekasięgającądopracWygotskiego,Lewina,PiagetaczyErik-
sona(przeglądw:Smykowski,2012;Trempała,2011).Jestonaobecnarów-
nieżwpolskiejpsychologiirozwojuczłowieka(Brzezińska,2000;Trempała,
2000;Tyszkowa,1996;TyszkowaiPrzetacznik-Gierowska,1996).Jejpodsta-
wywyznaczyłajednakprzedewszystkimkoncepcjaBronfenbrennera(1995)
ewoluującaodekologiczniezorientowanegoopisuśrodowiskadomodelubio-
ekologicznegoProces-Osoba-Kontekst-Czas(Process-Person-Context-Time)
(RosaiTudge,2013).Tointerakcjapomiędzywszystkimiczynnikami-oso-
bamizaangażowanymiwproceswyznaczonyprzezadaptacyjneregulacje
rozwojowe,kontekstem,wjakimonprzebiegazuwzględnieniemwieluaspek-
tówczasurozwoju-stanowipodstawęanalizwpodejściuRDS.
Zgodniezparadygmatemrelacyjnychsystemówrozwojowychbadanesąkon-
struktypsychologiczneizwiązaneznimiprocesy,naprzykładprocesposzu-
kiwaniabliskościzmatkąbędącywskaźnikiemaktywizacjibehawioralnego
systemuprzywiązaniawodpowiedzinazagrożenieśrodowiskowe.Niemniej
konstruktizwiązaneznimprocesysąanalizowanewnaturalnymkontekś-
cie,któregocharakterjestrelacyjny,cooznacza,żezakładasię,iżniejeston
tylkotłemwystępowaniakonstruktuizwiązanychznimprocesów,alewchodzi
znimiwrelację(interakcję).Jesttozasadaholizmu,kluczowawparadygma-
cierelacyjnychsystemówrozwojowych.Założenieholizmumożnaporównać
doprocesuczytania(Overton,2013).Literyczytanerazem,nieoddzielnie,
tworząsłowa.Słowazyskująznaczeniedopierowkontekścieinnychużytych
wzdaniu(np.Dzwiązek”możeoznaczaćstowarzyszenielubrelacjępomiędzy
ludźmilubobiektami).Przecinkiużytewzdaniutworząjegowłaściwysens
(np.DOperować,niemożnaczekać!”iDOperowaćniemożna,czekać!”).Wkoń-
cucaławypowiedźsprawia,żezdanieniejestwyrwanezadekwatnegokon-
tekstu.Podobniejestzanalizągenów.Znajomośćskładugenomuczłowieka
niesprawia,żemożemyprzewidziećjegozachowanieczynawetfenotyp,cojest
podstawąanalizepigentyki(Gottlieb,2007).Holizmzakłada,żeanalizaczęści,
naprzykładosoba-biologia-kultura(rycina1.1.),musizawszewystępować
wkontekścieichfunkcjonowaniawramachwspólnejcałości(Overton,2013).