Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.1.Organizacjaprzywiązania.Odsystemówbehawioralnychdopodstawowych…
30101030Behawioralnysystemeksploracji
43
Behawioralnysystemeksploracjidostarczadzieckuniezbędnejdoadaptacji
wiedzyootoczeniu.Ciekawośćwzbudzającamotywacjępoznawaniaoto-
czeniapozwaladzieckuwdalszejperspektywienanauczeniesięużywania
narzędzi,rozumieniairozeznaniawnormachspołecznychorazcenionych
wartościach.Jednakeksploracjabezwiedzyootoczeniumożebyćniebez-
piecznadladziecka.Niezbędnysystemochronnyzapewniabehawioralny
systemprzywiązaniadziecka.Obadziałająwobecsiebiehamująco,coozna-
cza,żeaktywizacjabehawioralnegosystemuprzywiązaniaprzerywaproces
eksploracjidomomentu,ażniezostanieosiągniętabliskośćzobiektem
przywiązaniairedukcjalękuudziecka.Takadynamicznarównowagapo-
międzytymisystemamibyłauważanaprzezAinsworthzaważniejsząwroz-
wojuaniżelioddzielnedziałanietychsystemów.Zjawiskotookreślanejest
jakorównowagaprzywiązania-eksploracji(attachment-explorationbalance;
Cassidy,2008).
Badanianadzwiązkiemprzywiązaniazzachowaniamieksploracyjnymi
pokazujązależnośćmiędzynimitakwdzieciństwie(por.Grossmann,Gross-
manniZimmermann,1999),jakiwdorosłości(por.Mikulincer,1997).Jestto
zgodnezteząBowlby’ego(1969/2007),zakładającą,żedoświadczeniawza-
spokajaniupotrzebprzywiązaniowychwrelacjizgłównymobiektemprzywią-
zaniawpływająnazakrespodejmowanejprzezdzieckoeksploracji,interakcji
ześrodowiskiemzewnętrznymorazzarządzaniemnim.
301020Podstawowepotrzebypsychologiczne
Umiejętnośćbalansowaniapomiędzydającympoczuciebezpieczeństwaprzy-
wiązaniemaeksploracjąpozwalającąnauczeniesięizwiększaniekompetencji
adaptacyjnychwświeciejestjednymzoptymalnychefektówrozwojuemocjo-
nalnegoispołecznego.Obatemechanizmyrządzącenaszymfunkcjonowa-
niemmożnaopisaćnietylkozperspektywysystemówbehawioralnych,ale
ipoprzezpryzmatkoncepcji,któreopisująpodstawowepotrzebypsycholo-
giczneczłowieka.Jednymzdominującychpodejśćwtymzakresiejestteoria
samostanowienia(self-determinationtheory)(por.DeciiRyan,2000).Badacze
tegonurtuwskazująnapodobnądoteoriiprzywiązaniaperspektywępatrze-
nianażnicepomiędzyludźmi,ichrozwójorazmechanizmyrządzącezacho-
waniem.Ryan,DeciiGrolnick(1995,s.639)wskazują,żerozwójautonomii
iwspółzależnościjestopisywanyprzyużyciuodmiennychpojęćwteoriiprzy-
wiązania.Pomimożnegozogniskowaniakoncepcyjnegoteoriiprzywiązania
iteoriisamostanowieniaobapodejściasąwobecsiebiekomplementarne.Teo-
riasamostanowieniawydajesięwnosićdoteoriiprzywiązaniaszersząibar-
dziejpogłębionąperspektywędotyczącąwolicjonalnejautonomiiieksploracji,
3010Organizacjaprzywiązania0Odsystemówbehawio-
ralnychdopodstawowych…