Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.(Re)definicjairodzajepamięci
27
Napodmiotyupamiętnianiazwracająuwagęwnaukowychdocie-
kaniachpsychologowie:WilliamHirstiDavidManier-takżeposił-
kującysięterminemnpamięćzbiorowa”42.Badaczecitwierdzą,żeźró-
dłempamięcisązawszepojedynczeosoby,którychcechyprzesądzają
otym,jakieijakiwpływnaspołeczeństwowywieraćbędąfunkcjonu-
jącewdanejkulturzeartefaktyprzeszłości,m.in.pomniki,muzea.Tym
samymHirstiManiertraktująpamięćzbiorowąjakwspółdzielenie/
/udostępnianieindywidualnychpamięci.MariaLewickatakiepodej-
ściedopamięcipodmiotuzbiorowegonazywapodejścieminterakcyj-
nymiwnioskuje,żensprowadzasięonodobadaniapsychologicznych
mechanizmów,odktórychzależyto,żepewnezewnętrznewobecpod-
miotutreści(konstytuującepamięćzbiorową)stająsięczęściąindywi-
dualnejpamięci,anieinne”43.
Wartościowejpoznawczokategoryzacjipamięciponadjednostko-
wejdokonujeKajaKaźmierskawksiążceBiografaipamięć.Naprzy-
kładziepokoleniowegodoświadczeniaocalonychzZagłady,wktórej
pamięćzbiorowa,rozumianajakoobowiązującyprzekazformułowany
przezzewnętrznenadrzędneorgany(państwo),funkcjonujeobokpa-
mięcispołecznej-będącejwytworemspołeczeństwaobywatelskiego,
ipamięcibiograficznej-konstruowanejprzezzbiorowychaktorów
społecznych,takichjaknp.rodzinaczygrupanieformalna.Autorka
ta,podobniejakBarbaraSzacka,którejkoncepcjępoddałatwórczemu
przekształceniu,podkreślatakżeupamiętniającywymiarpamięcizbio-
rowejidowodzi,żepamięćtajestdziałaniemkomunikacyjno-rytual-
nym,którenadajepamięcibiograficznejcharakterwspólnotowyido-
starczajejkodówinterpretacyjnych44.
JanAssmann,odnoszącsiędoproblematykipamięcipodmiotu
zbiorowego,posługujesięnatomiastkoncepcjąpamięcikulturowej.
Jegozdaniemn[ł]otym,copamięćindywidualnaprzyswajaiprze-
upamiętniania.Tezaśokazująsięupamiętniającejedyniewtymstopniu,wjakimpo-
zostająperformatywne”;P
.Connerton,Jakspołeczeństwapamiętają,s.143-144.
42W
.Hirst,D.Manier,dz.cyt.,s.183-200.
43M.Lewicka,Psychologiamiejsca,Warszawa2012,s.412.
44Por.K.Kaźmierska,Biografaipamięć.Naprzykładziepokoleniowegodoświad-
czeniaocalonychzZagłady,Kraków2008.
