Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Vetulani
py.Jednaknapodstawieanalizywykonywanychprzeznieprzedmiotów(byłypry-
mitywneiniewymagającewymyślnejorganizacjianisekwencjiczynności)można
przyjąć,żemózgitychkobietniebyłyzdolnedowytworzeniawspółczesnejmowy,
wykorzystującejskładnięigramatykę.Niejestnawetpewne,czykobietyHomo
erectusużywałysłów.BadaniakoścignykowejHomoerectussugerują,żeniebył
onzdolnydoartykułowaniasłów[53].Raczejposługiwałsięgestami,mowąciała
imimikąorazwydawałpomruki,warczeniaiinneodgłosyemocjonalnedlawyra-
żeniaswoichuczuć,obaw,potrzebczyprzekazaniazadań.Zdrugiejstrony,ponie-
ważzbieranieiprodukcjanarzędzidomowychbyłyaktywnościąsamic,zapewne
przyczyniłosiętodoulepszeniaunichbilateralnych,skroniowych,sekwencyjnych
subtelnychumiejętnościmotorycznych,cowbieguewolucjistałosiępodstawą
neurologicznąrozwojuwspółczesnego,bogatego,złożonegojęzykaludzkiego.
QRóżnicewkompetencjachlingwistycznych
WciąguostatniegopółmilionalatsamicerodzajuHomobyłyzaangażowanewak-
tywnościgrupoweidomowe,szczególniewwychowywaniedzieci,copromowało
ewolucjęsubstratówneuronalnychdlarozwojumowy.ObecniekobietyHomosa-
pienscharakteryzujewyraźnyjęzyk,artykulacja,bogatesłownictwo,składniaipo-
dobnezdolności,wktórychgórująnadmężczyznami[48]dziękitemu,żepodczas
pewnychczynnościjęzykowychaktywująobiepółkulemózgowe[54].Wporów-
naniuzmężczyznami,kobietywięcejwokalizują,bardziejangażująsięwwerbal-
nąkomunikacjęspołeczną,mająwiększezdolnościjęzykoweigórująnadnimi
wtestachfluencjisłownej(naprzykładliczbawymienianychsłównależącychdo
danejkategorii).Kobietywięcejwokalizująjakoniemowlęta,wcześniejwymawiają
pierwszesłowaiszybciejrozwijająswójsłownik.Mowadziewczynekjestbardziej
zrozumiałaniżchłopców,szybciejulepszająswojągramatykęiartykulację,imó-
wiązdaniamidłuższymiibardziejzłożonyminiżchłopcy[55].Kobietymówiąteż
szybciejodmężczyzn,którzyczęściejcierpiąnazaburzeniamowy,takiejakjąka-
niesię[56].Mężczyźniszybciejniżkobietytracąumiejętnościjęzykowezwiekiem
orazwykazująpoważniejszeiwolniejcofającesięuszkodzeniamowypowyle-
wach[31].Dziewczynkitakżeucząsięczytaćszybciejniżchłopcy.Amerykańskie
MinisterstwoOświatywraporciez1993rokustwierdza,żeumiejętnościpisania
dziewczynekdziewięcioletnich(4.klasa)sąrównezdolnościomchłopców13-let-
nich(8.klasa).Wedługraportuz1997rokudziewczynkiprzewyższająchłopców
wsprawnościpisaniaiczytanianawszystkichpoziomachwiekowych.Sugerujeto
www.mededu.pl
23
Mózgmęskiimózgżeński
