Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Demokracja
żewbrewtemu,cozdajesięwydawaćniektórympolitykom,demokracjajest
systememwielcezłożonym,aprzeztosamopojęciemożesięwydawać
niejednoznaczne.Niecokrepującemożebyćkolejneprzywołaniewtym
kontekścieartykułuJ.Dryzka(2004),wktórymprzytoczonychzostałoblisko
pięćdziesiątrozumieńsystemudemokratycznegoczysposobówużycia
terminudemokracja.Aponoćniejesttorekord(zob.Reykowski,1993).
Jakwiadomo,demokracjato–etymologicznie–władzaludu.Jużwtym
miejscuwłaściwewydajesięrekomendowaniezachowaniaostrożności.
G.Sartori(1998,s.38–49)krytycznieanalizowałsześćsposobówrozumienia
pojęciaulud”isformułowałszeregzastrzeżeń.Popierwsze,trafniezauważył,
żeniektóreznichprowadządoniedorzeczności(np.uludwznaczeniudo-
słowniewszyscy”lubuludwznaczeniuklasyniższe”).Przyjęciezaśinnych
defnicjipojęciaulud”sprawia,żedemokracjamożeprzeistoczyćsięwtyra-
nięitotalitaryzm(np.uludjakonierozdzielnybyt,jakoorganicznacałość”lub
uludjakowiększaczęśćwyrażonapoprzezzasadęabsolutnejwiększości”).
Sartoridowodzi,żewłaściwedemokracjijestpojmowanieluduniejakozwy-
czajnejwiększości,aleuludujakowiększejczęściwyrażonejpoprzezzasadę
ograniczonejwiększości”.Naczymmiałabypolegaćtauograniczonawięk-
szość”,czymwiększośćbezwzględnamiałabybyćograniczona?Sartoriza-
uważa,żenalud(demos)składasięwiększośćplusmniejszośćiprzytacza
zdanielordaActona:uNajpewniejszytest,zapomocąktóregooceniamy,czy
jakiśkrajjestnaprawdęwolny,tostopieńbezpieczeństwa,jakimciesząsię
mniejszości”(tamże,s.50).SednoargumentacjiSartoriegoprzedstawia
sięnastępująco:
[ł]przyupodobnieniusiędemokracjidozwyczajnychrządówwiększościcząst-
ka»demos«zostajeeoipsoprzekształconaw»nie-demos«.Iprzeciwnie–de-
mokracjapojmowanajakorządywiększościograniczoneprawamimniejszości
odpowiadaludowijakocałości,awięcogólnejsumiewiększościplusmniejszości.
Towłaśniedlategożerządywiększościsąograniczane,wszyscyludzie(wszyscy
ci,którymprzysługujeprawogłosu)zawszeprzynależądodemos(tamże,s.51).
9
