Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pozytywnereakcjenarozmowy,którebezstronnemuoku
operacyjna(
operationaldefinition
)standaryzuje
wydawałysięneutralne”(s.173).
znaczeniewobrębiedanegoeksperymentu,defi-
niującpojęciewkategoriachściśleokreślonych
Badanietopokazuje,jakoczekiwaniamogądopro-
operacjiczyprocedurstosowanychdozmierzenia
wadzićróżnychobserwatorówdowyciągnięciaróż-
zjawiskaokreślonegotympojęciemlubdoustale-
nychwniosków.Tendencyjnośćobserwatoradziała
niajegowystępowania.Wszystkiezmienneweks-
jak
filtr
,przezktóryniektórerzeczysąspostrzega-
perymenciemusząotrzymaćdefinicjeoperacyjne.
nejakoistotneiważne,ainnesąignorowanejako
Zmienną(
variable
)jestkażdyczynnik,któryzmie-
nieistotneipozbawioneznaczenia.
niasiępodwzględemwielkościlubrodzaju.
Zastosujteraztęlekcjędotego,codziejesię
Wsytuacjacheksperymentalnychbadaczenaj-
weksperymentachpsychologicznych.Badaczeczę-
częściejchcąwykazaćistnieniezwiązkuprzyczyno-
stozajmująsiędokonywaniemobserwacji.Biorąc
wo-skutkowegomiędzydwomatypamizmiennych.
poduwagęfakt,żedoczynnościtejkażdyobserwa-
Zmiennaniezależna(
independentvariable
)jestto
torwnosiinnyzbióruprzednichdoświadczeń
czynnik,którymbadaczmanipuluje;funkcjonuje
-aczęstododoświadczeńtychnależyzaangażowa-
onajakoprzyczynowyelementzwiązku.Rolę
niesięwokreślonąteorię-łatwozrozumieć,dlacze-
skutkuwtymzwiązkuodgrywazmiennazależna
gotendencyjnośćobserwatoramożestanowić
(
dependentvariable
),którajesttym,coekspery-
problem.Badaczemusząciężkopracować,żebyuzy-
mentatormierzy.Jeślitwierdzeniabadaczadotyczą-
skaćpewność,żepatrząnazachowanienbezstron-
ceprzyczynyiskutkusąpoprawne,towartość
nymokiem”,wolnymodtendencyjności.Comogą
zmiennejzależnejbędzie
zależna
odwartościzmien-
zrobić,żebyzminimalizowaćwpływuprzednich
nejniezależnej.WyobraŹsobienp.,żechciałeś
oczekiwańnawłasneobserwacje?
sprawdzićhipotezę,októrejwspomnieliśmywcześ-
niej:żedzieci,którebędąoglądaćdużoprzemocy
Środkizaradcze
wtelewizji,będąbardziejagresywnewobecswoich
rówieśników.Mogłeśopracowaćeksperyment,
Wceluzredukowaniadominimumtendencyjności
wktórymmanipulowałeśilościąprzemocyoglądanej
obserwatora,badaczestosująstandaryzacjęidefi-
przezkażdegozuczestników(zmiennaniezależna),
nicjeoperacyjne.Standaryzacja(
standardization
)
anastępnieoszacowałeś,jakwieleagresjiprzejawia-
oznaczastosowaniejednakowych,stałychprocedur
lioniwbadanejsytuacji(zmiennazależna).
wewszystkichfazachzbieraniadanych.Wszystkie
cechytestuczysytuacjieksperymentalnejpowinny
Uczestnicymeczu,jakrównieżkibiceitelewidzowie,
byćwystarczającowystandaryzowane,takżeby
sąpodatninawpływtendencyjnościobserwatora.
wszyscyuczestnicybadańdoświadczalidokładnie
Jakmożeszustalić,conaprawdęsięzdarzyło?
tychsamychwarunkóweksperymentalnych.Stan-
daryzacjaoznaczazadawaniepytańwtensamspo-
Poświęćmyteraztrochęczasu,żebyzastosować
sóbiprzypisywaniereakcjomwartościliczbowych
tenowepojęciawkontekścierzeczywistegoekspe-
zgodniezustalonymiwcześniejregułami.Wydru-
rymentu.Projektbadawczy,którytuopiszemy,za-
kowanielubinnysposóbzarejestrowaniawyników
czynasięodwielkiegofilozoficznegopytaniaoto,
przyczyniasiędozapewnieniaichporównywalności
czyludziemająwolnąwolę,czyteżichzachowanie
wodniesieniudoróżnychmomentów,różnych
jestdeterminowaneprzezczynnikigenetyczne
miejscorazróżnychosóbbadanychibadaczy.
iśrodowiskowe,niepodlegająceichkontroli.Bada-
Sameobserwacjetakżemusząbyćwystandary-
nieniemiałonaceluudzielenieodpowiedzinato
zowane.Naukowcymusząrozwiązaćproblem,jak
pytanie.Badaczewysunęlinatomiasttwierdzenie,
przełożyćswojeteorienapojęciaostałymznacze-
żesposób,wjakiróżneosobynanieodpowiadają
niu.Strategiapozwalającastandaryzowaćznaczenie
-ichprzekonaniadotyczące
wolnejwoli
bądŹ
pojęćnosinazwę
operacjonalizacji
.Definicja
determinizmu
-mawpływnato,jaksięzachowują
Procesbadawczy
35
