Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
PoznawczemechanizmytechnikwPływuSPołecznego
eksperymentuznalazłasięjeszczetrzeciagrupa:osobynieprzekraczającejezdni,leczidące
wzdłużniejchodnikiem.Wszystkichbadanychindagowałeksperymentator
,proszącyowypeł-
nieniekwestionariuszapsychologicznego.Dodawał,żezajmietookoło10minut.Badanie
prowadzonowchłodnyjesiennydzień,akwestionariuszaniemożnabyłozabraćzesobą,lecz
należałowypełniaćgonamiejscu.
BadaniwypełnialikwestionariuszSpielbergeraiwspółpracowników(Spielberger
,Gorsuch
iLushene,1970),umożliwiającypomiaraktualnieodczuwanegoprzezrespondentalęku.Oka-
załosię,żechoćpoziomprzeżywanegolękujestpodobnywewszystkichtrzechgrupach,osoby
przeżywającelęk,anastępnieulgę,częściejgodziłysięwypełnićwspomnianykwestionariusz
niżosobyzpozostałychdwóchgrup.
Uczestnikamidrugiegonaszegoeksperymentubylikierowcyparkującysamochodywnie-
dozwolonymmiejscu.Zawycieraczkąichautumieszczaliśmykartkiwyglądającetak,jakpoli-
cyjnymandat.Wmomencie,gdykierowcapowracałdoswegoautaibrałtakąkartkędoręki,
okazywałosię,żezawieraonareklamęVitapanu,rewelacyjnego(rzekomo,bowrzeczywistości
nieistniejącego)środkanaporostwłosów,lubteżapelohonoroweoddaniekrwi.Winnych
warunkachtakiesamekartkiprzymocowywanotaśmąklejącądodrzwi.Ponieważpolicjani-
gdyniedostarczakierowcommandatówprzezprzyczepianieichdodrzwisamochodów,tak
potraktowanibadaniniemielipodstawdoodczuwanialęku.Wschemacieeksperymentuzna-
lazłasięteżdodatkowagrupakontrolna,wktórejwłaścicielomsamochodówniedostarczano
żadnychkartek.
Wmomenciegdybadanyprzeznaskierowcaszykowałsięjużdoodjazdu,podchodziłdo
niegoeksperymentatori,przedstawiającsięjakostudentprowadzącybadaniadoswojejpra-
cymagisterskiej,prosiłowypełnieniekwestionariuszadotyczącegomożliwościusprawnienia
ruchukołowegowmieście.Dodawał,żezajmietookoło15minut.Zgodęnaspełnienietej
prośbytraktowaliśmyjakowskaźnikuległości.Okazałosię,żeosoby
,któremiałyokazjędo-
świadczyćstanu„lęk-ulga”wyraźnieczęściejgodziłysięnawzięcieudziałuwtymbadaniu,
niżosobyzpozostałychgrup.
Wkolejnycheksperymentachudałonamsięwykazać,żeuległośćwobectegotypupróśb
niewynikazsamegofaktuprzeżycialęku(wprowadziliśmygrupę,wktórejbadanirzeczywi-
ścieotrzymywalipolicyjnymandatzaparkowaniewniewłaściwymmiejscu),aniteżzprze-
żywaniapozytywnychemocjiwynikającychzdoświadczeniastanuulgi(mierzyliśmystopień
doświadczaniapozytywnychemocjiwposzczególnychwarunkacheksperymentalnych).Zatem,
tospecyfcznasytuacjaprzeżyciasekwencji:najpierwlęk,potemulga,powoduje,żepoddani
takiemuoddziaływaniuludziestająsięulegliwobeckierowanychdonichpróśbipoleceń.
Dlaczegojednaktaksiędzieje?Wswojejinterpretacjiuzyskanychwynikówodwołaliśmy
siędosamejnaturyemocji.Każdaemocjaprzeżywanaprzezczłowiekauruchamiaokreślony
