Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Samodzielnośćpsychologiiijejzwiązkizflozofą?
siępsychologiiodfilozofii.Kilkapróbinstrumentalizacjiopiszędokład-
niejwrozdzialenastępnym.
Musiałominąćjeszczesporolat,abysamodzielnośćpsychologiimo-
głauzyskaćnależnemiejscewnnomenklaturze”jednostekuniwersyte-
ckich.Uzupełniającprzypomnę,żedopierowroku1958nakonwencji
AmerykańskiegoTowarzystwaPsychologicznego-njuż”wroku1958(!)
filozofHerbertFeigl10(1962)stwierdził:nnaukowycharakterpsychologii
uzasadniaipotwierdzato,żepotrafibadanefaktywyjaśniaćorazinter-
pretować,atakżedokonywaćpredykcji”
.Byłatowypowiedźstanowiąca
wyraźnąakceptacjępsychologiijakonauki,zestronyfilozofa.Przedtem,
przezwielelat,byłowszakżetak,żeaniwszyscypsychologowieniedąży-
lidooddzieleniasięodfilozofii,aniwszyscyfilozofowieniechcieli,aby
psychologiastałasięnaukąsamodzielną.
NaprzełomieXIXiXXwieku,wkrajobrazienaukinastępowaływie-
lorakiezmiany.Oboknowychosiągnięćipostępówwramachposzcze-
gólnychdyscyplinnaukowych,można,lubwręcznależy,mówićtakże
ozmianachstrukturalnych.Dalszekomplikacjezaobserwujemy,gdyobok
tychobserwacjinogólnych”zajmiemysięproblemempreferencjiiwłasnej
tożsamościuczonychjakoindywidualnychjednostektworzącychnaukę.
ZnakomitymprzykładembędzietutajOswaldKülpe(1862-1915),uczeń
iprzyjacielWundta(por.Fuchs,Meyer2017),znanyjakozałożycielIn-
stytutuPsychologiiwWürzburgu(1896)oraztwórcaSzkołyWürzbur-
skiej,któryznalazłmiejscetakżewhistoriifilozofiijakojedenztwórców
kierunkufilozoficznego,nazwanegorealizmemkrytycznym11.Byłtym
10HerbertFeigl(1902-1988).StudiowałwWiedniu,m.in.podkierunkiemM.Schli-
ckaiK.Bühlera.Wroku1927obroniłszerokoznanąpracędoktorską:Zufallund
Gesetz.NależałdogrupyznanejwhistoriinaukijakoKołoWiedeńskie.Współ-
pracowałtakżezKarlemPopperem.Wroku1931wyemigrowałdoUSA,gdzie
pracowałnaUniwersytecieStanuIowa.Odroku1940byłprofesoremUniwer-
sytetuStanuMinnesota.Odroku1947prowadziłbardzocenionebadanianad
problemempsychofizycznymimetodamibadańpsychologicznych.Byłtakże
PrzewodniczącymAmericanPhilosophicalAssociation.
11Dodaćnależy,żejużwroku1896,WilhelmWundtwwydawanymprzezsiebie
czasopiśmiePhilosophischeStudien,zamieściłartykułzatytułowanyÜbernaiven
undkritischenRealismus,wktórym-przytaczającstosowneprzykładyzhistorii
nowoczesnejfilozofii-opisałtedwieodmianyrealizmu.Zewzględunadalszy
ciągnaszejnarracji,jestrzecząważnąwskazaniewtymmiejscunaoworozróż-
23
