Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.FragmentydziejówpsychologiiwEuropienaprzełomiewiekówXIXiXX
psychologiem,którywbadaniachpsychologicznychrespektowałtakże
zasadyetyczne(por.np.Zeidler2008,s.238-240).
Wspomnianewyżejantagonizmymiędzyfilozofamiipsychologa-
mi,prowokowanedążeniempsychologiidosamodzielności,spowodo-
wałytakżespecyficznąreakcjęEdmundaHusserla(1859-1938),której
konkretnymnobiektem”byłypoglądyWilhelmaDiltheya(1833-1911).
Możnapowiedzieć,żebyłtozarównospórdwóchróżnychorientacji
nnaukowych”
,jakteżodmiennychsposobówrozumieniaświata,zwią-
zanychraczejztradycjąizwiekiem.Wiemytakże,żew(psychologom
dobrzeznanym)sporzeHermannaEbinghausa(1850-1909)zDilthey-
emchodziłoomodeluprawianianauki.Ebbnighausakceptowałmodel
wzorowanynanaukachprzyrodniczych,któryumożliwiałwyjaśnianie
badanychzjawisk.Diltheypreferowałmodelcharakterystycznydlanauk
humanistycznych,którypostulowałzrozumieniebadanychzjawisk.Spór
tenstałsięprzyczynąodejściaEbbinghausazBerlinaiprzejściadoUni-
wersytetuwówczesnymBreslau(dzisiajWrocław).
Wroku1910ukazałasiępracaEdmundaHusserla:Philosophieals
strengeWissenschaf,wzasadziebyłatoswoistareakcjanawcześniejszą
pracęDiltheyazroku1906:DasErlebnisunddieDichtung,którabyłama-
nifestacjąhumanistycznegosposobuwidzeniaświata,którydostrzegał
irespektowałistnienieróżnychświatopoglądów,aprzytymsprzeciwiał
sięnaturalizmowi.DlaHusserla,takżefilozofiapowinnabyćnaukąścisłą,
taką,którarespektujewiedzęopartąnazasadachrozumowanialogiczne-
go.Jejzasadywyłożyłjużwpracyzroku1901:nLogischeUntersuchun-
gen”
.Pracatastałasięswoistąmanifestacjąanty-psychologizmu,któryna
przełomiewiekówzacząłcieszyćsięcorazwiększymzainteresowaniem,
zarównosamychpsychologów,jakrównieżprzedstawicieliróżnychnauk
humanistycznych.OrientacjępowstałąpodwpływempoglądówHus-
serlanazwanologicyzmem.Kontrowersjilogicyzmuzpsychologizmem
poświęciłWundt(1910b)osobnyartykuł.Będzieonimmowawdalszej
nienie,ponieważ:(a)dlaWundtamiałnrealizm”znaczeniejakoorientacjateo-
riopoznawcza,atymsamymbyłważnydlametodologiibadańnaukowych,(b)
wcytowanymartykulereprezentantemkrytycznegorealizmubędzieJ.F
.Herbart
-októrymbędziemowawrozdzialenastępnym,(c)nkrytycyzm”-jakoprze-
ciwieństwondogmatyzmu”-będziejednymzważnychpunktówwbadaniach
KarlaPopperadotyczącychpsychologii(por.rozdz.V).
24
