Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Specyfkaeksperymentówpsychologicznych
Petersen(1925,s.295)zauważyłtakże,żeWundt,wychodzącodza-
sadlogicznych,pojmujehipotezyjakowstępnyobrazrzeczywistości,któ-
rejprawdziweobliczepoznajemywwynikubadańempirycznych,lepiej
-eksperymentalnych.Petersen(ibidem)nadałtympoglądomnszerszy
oddech”cytującEinsteina:n(ś)twierdzeniamatematyki,któreodno-
sząsiędorzeczywistości,sąniepewne”
.Podkreślićnależy,żewInstytucie
Wundta,niekorzystanozmatematykiwtakisposób,jaktoczyniłDro-
bisch.Natomiast,cowbrewnzapomnieniu”przypomniećnależy,właś-
niewtymżeInstytucie,F.KruegeriC.D.Spearman(1907)opracowali
podstawyanalizyczynnikowejjakometodyanalizywynikówekspery-
mentalnychbadańpsychologicznych-korelacjarang.
Takżewtymokresie(1907-1908)miałmiejscegłośnyspórpomiędzy
WilhelmemWundtemorazKarlemBühlerem,wrozumieniupowierz-
chownym:ograniceimożliwościeksperymentowaniawpsychologii,
awrzeczywistościokształtnowoczesnejpsychologii(natemattegosporu
powiemwięcejwrozdzialepiątym).NaproguXXwiekupsychologowie
zgadzalisięztym,żeeksperymentmożebyćwpsychologiistosowany,ale
tylkowodniesieniudookreślonychproblemów,alewzasadziejedynie
dobadańwzakresiepsychofizyki.Natomiastbardzoenergiczniespie-
ranosięozasadnośćstosowaniaeksperymentuwbadaniachnadmyśle-
niem.Towłaśniewtychdyskusjachpróbowanoustalićznaczenie,jakie
majądlabadańnadmyśleniemzałożeniawynikającezteoriipoznania,
zustaleńlogikiizwynikówempirycznychbadańnadmyśleniem.Zwięzłe
podsumowaniedyskusjiisporównatematroliiznaczeniaeksperymen-
tudlapsychologiiprzedstawiłS.Preiser(1982).Natomiastpraktyczne
rozwiązaniewielukonfliktóworazproblemówstałosięmożliwe,jużpo
utworzeniuwroku1904nakongresiewGießen:Gesellschaffürexperi-
mentellePsychologie,któreszybkostałosięautorytetemizdobyłopozycję
możnasądzić,żeistniejądwaodmiennepoglądynanistotę”tego,conazywamy
czasem.Alektóryznichjestbardziejprzydatnywpsychologicznychbadaniach
nadpercepcjączasu?Czytakżetęodmiennośćmożnatraktowaćjakowyrazist-
nieniawtradycjieuropejskiejnauki,dwóchróżnychnurtówfilozoficznych?Nie
jestmoimzadaniemaniwyliczanie,anianalizowanieówczesnychnurtówfilozo-
fiieuropejskiej.Chcęjednakzwrócićuwagęnato,żewtymczasietakżefilozofia
europejskaistniaławpostaciodmiennychnnurtów”
.Tymbardziejtrudnymstaje
sięterazpytanieoto,czyównnegatywny”wpływnarozwójpsychologiimiały
wszystkienurtyfilozofii,bezróżnicy,czytylkoniektóreznich?
27
