Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.FragmentydziejówpsychologiiwEuropienaprzełomiewiekówXIXiXX
SamWundt,wprzedmowiedopierwszegowydaniaGrundrissder
Psychologie(1896),podkreśliłto,żejegokolejnedziełanpodręcznikowe”
mająodmiennekorzenieikontekst.Topierwsze,zroku1863,poszuku-
jefilozoficznychkorzenipsychologii.Następne,zroku1874,pokazuje
związkipsychologiizosiągnięciamiówczesnejfizjologii,główniefizjolo-
giiukładunerwowego.Pracazroku1896,pokazujeosiągnięciarozwoju
psychologiiwostatnichlatach.Gdyuzasadnieniejejpoglądówstanowią
jużwynikijejwłasnychbadańempirycznych,gdyteorienwynikają”zre-
zultatówbadańempirycznych.Byłytojednakbadania,którenależałydo
psychofizjologii,nieuwzględniałyjeszczeproblematykispołecznej,awy-
nikitychbadańprojektowanychirealizowanychwedługformułprze-
jętychiograniczonychdotematykipsychofizjologii,niemogłyprzecież
dostarczaćinformacjinatematproblematykispołecznej,dlaktórejpsy-
chologianieposiadałajeszczepotrzebnegojęzyka.
Niemalrównolegle,zobligowanyurzędemprofesorafilozofii,Wundt
(1893)zabierzegłosrównieżwkwestiachlogikiimetodologii;także
tychspecyficznych,dlacorazwyraźniejzróżnicowanychnaukhumani-
stycznych(1908).PeterPetersen(1884-1952)15zwróciłuwagęnato,że
toWundt,wLipskuzająłpozytywnestanowiskowsprawiezwiązków
psychologiizmatematyką.Oznaczałoto,żenieakceptowałstanowiska
Kanta(1724-1804),natomiastgodziłsięzpoglądamiGotfridaW
.Leib-
niza16(1646-1716)iznichczerpałinspiracjedlawłasnychpoglądów
wzakresiepsychologii(por.Wundt1916oraz1917).
15PeterPetersen,byłprofesorempedagogikiUniwersytetuwJenie,pozakończeniu
Iwojnyświatowejnaderzasłużonymdlarealizacjipostępowychreformoświa-
towychwRepubliceWeimarskiej.Jednakwlatach30.,podwpływemnacisku
narodowychsocjalistów,stałsięzwolennikiemrasizmuiantysemitą.Wcześniej,
wroku,1925-jakojedenzpierwszych-opublikowałobszernąpracęnt.filozo-
ficznychpoglądówW
.Wundta.
16Wydajesię,żedlazrozumieniaosobliwościniektórychpoglądówWundta,jest
rzecząkoniecznązdaniesobiesprawyzsiłyzwiązków,którełączyłygowłaśnie
zfilozofiąG.W
.Leibniza.Lekturajegopracyzroku1917jestwtymzakresiebar-
dzopomocna.Wundtzwróciłtutajuwagęnawątpliwość,którapowstaje,kiedy
zastanowimysięnadtym,czyjesttak,jakchciałLeibniz:żennormymyślenia”
sązgodnezogólnymizasadamifunkcjonowaniarzeczywistości(Wundt,1917,
s.125).Niebędzieodrzeczy,jeżeliwtymmiejscuprzypomnimysobieto,dość
zaskakujące,alebardzowyraziste,porównaniepoglądówLeibnizaiNewtona,
któreprzedstawiłTomasdePadova(2015).Napodstawietegoporównania
26
