Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Początkiirozdrożapsychologiimyślenia
sąwyższefunkcjeumysłowe:językimowa23.Wydajesię,żecałkowicie
nowąperspektywędobadańnadmyśleniemwniosłypoglądy,jednego
zjegouczniów,OttoSelza(1913),dziękitemu,żewprowadziłonpoję-
cieantycypacji,które-rezygnujączzałożeniaoreaktywnymcharakterze
ludzkichzachowań-implikowałoichzwiązekzogólnym,aktywnymna-
stawieniemwstosunkudootoczenia.Ujmującrzeczwskróciepowiemy,
żemyśleniebyłoniczyminnymjakposzukiwaniemwłaściwychrozwią-
zańdlasukcesywnieformułowanychproblemówlubzadań.Tozałożenie
podstawowe,niewykluczałojednakmożliwościposzukiwaniarozwiązań
wsekwencjachpróbibłędów.L.J.Pongratz24(1967,s.294)większezna-
czenieprzyznawałjednakstosowanemuprzezAchapojęciutendencjide-
terminujących.Ichwyróżnieniespowodowałonowe,specyficzne,ujęcie
psychologiiiwłączeniedojednegozjejdziałównmyślenia”oraznwoli”
,
którestanowiłytutajpodstawędlapowstaniaifunkcjonowaniantenden-
cjideterminujących”
.Selz,młodszyodAchaodziesięćlat,stworzyłswoją
koncepcjęjużwsposóbniezależnyodwcześniejszych,tradycyjnychpo-
działówiproblemówpsychologii.Jegoujęcie,opartenazałożeniuoist-
nieniuaktywnościwłasnejpodmiotu,lokowałoproblematykęmyślenia
poza(amówiącobrazowo-ponad)psychologicznąproblematykąnwoli”
-jednegozcentralnychproblemówdlaNarcyzaAcha.
Wjużcytowanejpracy,TeoHerrmann(2006),przypomniałproblem
transcendencjiwbadaniachpsychologicznych.Külpemiałbyćpierw-
szym,którywczasachnasilaniasięwpływówneokantyzmupytał,czy
pozaobrębemnaszejświadomościistniejeobiektywnyświatprzedmio-
tów?Atakże,wjakisposóbmabyćmożliwepoznanietegoświata,któ-
ryjesttranscendentnywstosunkudonaszejświadomości(2006,s.18).
T.Herrmanndodaje,ztypowądlaniegodoząhumoru,iżnatejpod-
stawiemożnabyłobysądzić,żetoKülpebyłnauczycielemlubprekur-
23Tezadotyczącazwiązkuteoriiformsymbolicznych(Cassirer)zpsychologiąmy-
ślenia(Külpe)jestbardzointeresującaidobrzefunkcjonujewperspektywie,którą
zaproponowałDetlefPätzold.Niemieścisięjednakwtejperspektywieczasowej,
którąnarzucanamczaspowstaniapracydoktorskiejKarlaPoppera.
24LudwigJ.Pongratz(1915-1995)byłwlatach1966-1982profesoremUniwersy-
tetuwWürzburgu.Zajmowałsiępsychologiąklinicznąorazhistoriąpsychologii.
Jegopodręcznikhistoriipsychologii,stanowiprzykładproblemowegoujmowa-
niadziejówpsychologii.
31
