Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
KatarzynaWiejak
czypokoleniowej.Zdeterminowanesątzw.zegaremspołecznym,którywyzna-
czakolejnośćuniwersalnychdoświadczeńkulturowychwystępującychzwykle
wokreślonychgrupachwiekowych,np.jesttowiekrozpoczęcianaukiszkolnej
wspólnydladzieciwychowywanychwdanymkraju.Zkoleizmianyindywidu-
alnesązdeterminowanedoświadczeniamidanegodziecka;mogąbyćzwiązane
zpojawieniemsięrodzeństwa,rozwodemrodzicówczyinnymtraumatycznym
doświadczeniem.Istotnymczynnikiemdecydującymotym,czyiwjakispo-
sóbdanewydarzeniawpłynienarozwójdzieckajestmomentwtokurozwoju,
wktórymdoniegodochodzi.Pojawieniesięniepożądanychdoświadczeń,jak
ibrakpożądanychwtzw.okresachsensytywnychlubkrytycznych4powodu-
jeindywidualizacjęprocesurozwoju.Rolęowychindywidualnychdoświadczeń
wprzebiegurozwojuzdaniemA.Brzezińskiej5możemyrozpatrywaćodwołując
siędozdarzeńnpunktualnych”inniepunktualnych”.Zgodniezkoncepcjązakłada
się,żezdarzeniawystępującewtypowymdladanejgrupywiekowejczykultury
czasiebędąsprzyjałynabywaniuprzezjednostkęnowychdoświadczeń,czego
konsekwencjąbędziedobraadaptacjadowarunkówżycia.Przykłademdoświad-
czeniapunktualnegomożebyćrozpoczęcieedukacjiprzedszkolnejwwieku3–4
lat.Doświadczenienniepunktualne”,jakchoćbyfaktpominięciaedukacjiprzed-
szkolnejlubrozpoczynaniajejdopierowwieku6latmożeutrudniaćdziecku
nabywanienowychsprawnościiumiejętności.
Różniceinterindywidualneiintraindywidualne
wrozwojudziecka
Opisującprzebiegrozwojudzieckaczęstoodwołujemysiędopojęcianormy.
Ramyniniejszegoopracowanianiepozwalająnaszczegółowyjejopis,któryczy-
telnikznajdziewpracyW.Paluchowskiego.6Najczęściejnormędefiniujesięjako
odniesieniewłaściwościosóblubgrupdoogólnegoidealnegowzorca.Wpsycho-
logiirozwojuidealnywzorzecjestwyznaczanypoprzezróżnorodnekoncepcje
rozwoju,jakchociażbykoncepcjazadańrozwojowychR.J.Havighursta7czy
teoriarozwojupoznawczegoJ.Piageta.8OdwołującsiędokoncepcjiR.J.Ha-
vighursta9,możemyokreślićzadaniarozwojowejakopostawy,umiejętnościlub
wiedzę,którąjednostkapowinnanabyćwdanymmomencieżycia.Niezależnie
4L.S.Wygotski,Problemnauczaniairozwojuumysłowegowwiekuszkolnym,[w:]L.S.
Wygotski,Wybranepracepsychologiczne,Warszawa1971,s.531–547.
5A.Brzezińska,Społecznapsychologiarozwoju,Warszawa2000.
6W.Paluchowski,Diagnozapsychologiczna.Proces–narzędzia–standardy,Poznań2007.
7R.J.Havighurst,Developmentaltasksandeducation,NewYork1981.
8J.Piaget,Studiazpsychologiidziecka,Warszawa2006.
9Tamże.
