Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prawidłowościrozwojuwwiekuprzedszkolnymiwczesnoszkolnym
17
kością(małe–duże).Małeszeregipotrafitworzyćcodrugiczterolatek.25Cha-
rakterystycznymsposobemszeregowaniaprzedszkolakówjestszeregowanieem-
piryczne26,polegającenadobieraniuelementówmetodąpróbibłędów.Dziecko
obejmującuwagądwasąsiadująceelementy,ustalarelacjemiędzynimi,jedno-
cześnieniepotrafizmodyfikowaćjużistniejącegoszeregu.Jużw5.rokużycia
rozwijasiębardziejzaawansowanaforma,związanazrozwojemmyśleniaopera-
cyjnego,amianowicieszeregowaniesystematyczne,którestajesiędominującym
sposobemszeregowaniau7-latków.
Klasyfikowanietozdolnośćgrupowaniaprzedmiotówwedługokreślonego
kryteriumnapodstawiepodobieństwamiędzyobiektami.Wchodzącwokres
inteligencjiprzedoperacyjnejdzieckotworzyzbioryfiguralnepoprzezklasyfiko-
wanieobiektów,zestawiarazemelementynienazasadziepodobieństwa,lecz
zewzględunafunkcjeużytkowelubbliskośćprzestrzenną.Dziecko4–5-letnie,
aczkolwiekpotrafiuchwycićpodobieństwomiędzydwomaprzedmiotami,nie
mawpełnirozwiniętejumiejętnościklasyfikowania,bowiemniepotrafisto-
sowaćjednocześniemetodyzstępującej(wydzielaniedużychzbiorówidalszy
ichpodział)iwstępującej(stopniowełączeniemałychcałościwwiększezbio-
ry).Dziecido7.rokużyciauwzględniająwklasyfikacjitylko1wymiar(kolor,
kształt)jednocześnie.Chociażpotrafiądokonaćilościowegoporównaniapod-
zbiorów,niesąwstaniewychwycićrelacjimiędzyzbioremapodzbiorem.
Opisaneograniczeniamyśleniaprzedoperacyjnegoznikająwrazzrozwo-
jemrozumowaniaoperacyjnegonapoziomiekonkretnym,conastępujezdaniem
J.Piageta27między7.a11.rokiemżycia.Wtymstadiumrozwijająsięlogiczne
operacjeumysłowedefiniowanejakoodwracalne,uwewnętrznionesystemyczyn-
ności.Operacjeumożliwiajądzieciomrozwiązywanieproblemówdotyczących
konkretnych,rzeczywistych,obserwowalnychprzedmiotówizdarzeń,zktórymi
mająkontakt.Istotnącechąmyśleniadzieckawtymstadiumjeststopniowepo-
jawianiesiępojęciastałości.Itakpojęciestałościliczbypojawiasięwwieku
5–6lat,powierzchni,masyiilościcieczy7–8lat,ciężaru–9–10lat,objętości
11–12lat.Pojęciastałościrozwijająsięwrazzezrozumieniemodwracalności
procesówumysłowychirozwojemzdolnościdodecentracji.
Wwiekumłodszymszkolnymobserwujemyznacznypostępwzakresieczyn-
nościklasyfikowaniaiszeregowania,niezbędnychdlarozwinięciapojęćliczbo-
wychoraznaukimatematyki.Wstadiumoperacjikonkretnychpojawiasięsze-
regowanieoperacyjne,dzieckoporządkujeelementyzbioruwsposóbsystema-
tycznywedługokreślonejstrategii,potrafiujmowaćrelacjemniejszy–większy
25J.Piaget,B.Inhelder,operacjeumysłoweiichrozwój,[w:]Inteligencja,red.P.Fraisse,
J.Piaget,Warszawa1967,s.141–201.
26M.Kielar-Turska,dz.cyt.
27Tamże.
