Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
turypedagogicznej.Okazałysięonezajęciemdochodowym,pozwalającymutrzy-
maćrodzinę.WrokuśmierciKazimierzaukazałosiędrukiemażsześćjejtłuma-
czeńzzakresupsychologii,pedagogikiisocjologii:TeoriaDarwinaidemokracja
społecznaLudwigaWaltmanna,PochodzenieczłowiekaWilhelmaBölschego,Za-
gadnieniapraktycznezpsychologiiwychowawczejOskaraAltenburga,Psychologia
wychowaniaGustave’aLeBona,PogadankipsychologiczneWilliamaJamesa,Psy-
chologiaelementarnaHarmadeRaafa(wspólniezKazimierzemKrólem).Popu-
larnościącieszyłysięjejporadnikidlarodziców,wktórychczęstowykorzysty-
waładoświadczeniaosobiste:Cokażdamatkaswojejdorastającejcórcepowiedzieć
powinna(1904),Jakrozmawiaćzdziećmiokwestiachdrażliwych.Wskazówkidla
matek(1904),Czegoniewiemyonaszychsynach.Faktyicyfrydlaużytkurodziców
(1904).Wkolejnychlatachpublikowałaponadtobroszuryoaktualnychwyda-
rzeniachiodezwydospołeczeństwa,któreujawniałyjejcorazgłębszezaangażo-
waniewbieżącąpolitykę.
W1904rokuMoszczeńskazajęłasięagitacjąpolitycznąnawiecachorganizo-
wanychprzezgrupędemokratycznejinteligencji,którejprogramzostałwyłożo-
nynałamachlwowskiegomiesięcznikanKuźnica”AndrzejaNiemojewskiego12.
Byłajednązpropagatorekstrajkuszkolnego,uczestniczyławpracytajnychkółek
uczniówgimnazjalnychiwspółpracowałazKołemWychowawców,zacozostała
aresztowanaw1905rokuiosadzonawCytadeli.Piętnastodniowypobytwwię-
zieniunieosłabiłjejzaangażowaniawkwestieoświatowe.Jeszczewtymsamym
rokuweszławskładzarząduZwiązkuPolskichNauczycieliiNauczycielekKróle-
stwaPolskiego,którywprzyjętejrezolucjiżądałwolnościsumieniadlauczniów
inauczycieli.Członkowiewiecuwysłalitelegramzwyrazamiuznaniadladzia-
łalnościrosyjskiegoZwiązkuZwiązków.nJedynąorganizacjąpróbującązjedno-
czyćruchśrodowiskzawodowychbyłoZjednoczenieZwiązkówKrólestwaPol-
skiego”13,któryMoszczeńskareprezentowaławstyczniu1906rokuwFinlandii
nakongresieWszechrosyjskiegoZwiązkuZwiązków.
NapoczątkuXXwiekuMoszczeńskaprowadziłapodwójneżycie.Oficjalnie,
jakopionierkapostępowychhasełpedagogicznych,angażowałasięwdziałalność
społeczną,publicystycznąipedagogiczną.Propagowaławychowaniemoral-
12
J.Myśliński,GrupypolityczneKrólestwaPolskiegowzachodniejGalicji(1895–1904),War-
szawa1967,s.259.
13
H.Kiepurska,InteligencjazawodowaWarszawy1905–1907,Warszawa1967,s.329.
12
