Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
próbabudowaniajednościwokółnarzuconegodogmatumożebyćniedoznie-
sieniadlatych,którzysądojednościprzymuszani;procestenimplikujetłumie-
niepotrzebyuznaniaichpodmiotowości;stanowićtomożepowóddobuntu
przeciwkouprzedmiotowieniuniemniejsilnyniżniesprawiedliwośćwpodziale
wspólnotowowytwarzanychdóbr.Natomiastjednośćkształtowanawdrodze
dyskursu,bezprzesądzaniaojegorezultacie,budzirespektstanowiącyodbicie
wzajemnegoszacunkudlapodmiotowościjednostekzaangażowanychwten
proces.Jednośćnarzuconegodogmatusprowadzasięostateczniedopodporząd-
kowaniasłabszychsilniejszemu,jednośćnegocjowanegokompromisuotwiera
przestrzeńdlawielostronnejwspółpracyopartejnawarunkachrówności.
Wynikającyzwyróżnionychpojęćjednościodmiennystosunekdopodmio-
towościczłowiekaimplikujetakże,żebudowaniejednościwedługnarzuconego
dogmatuprowadzidozamknięciaprzestrzenipublicznejdlapewnychformre-
alizowaniaindywidualnejwolności.Wtymsensiewydajesię,żerozróżnienie
nadwapojęciajednościmacharakterbardziejrudymentarnyodrozróżnieniana
dwapojęciawolności.Jednośćnegocjowanegokompromisuimplikujeotwarcie
przestrzenipublicznejwtakisposób,abyszansęrealizacjimógłwniejznajdo-
waćmożliwienajszerszyzakreswolnościindywidualnych.Dążeniedojedności
zorganizowanejwokółnarzuconegodogmatuopierasięnanieufnościwobec
jednostkiiimplikuje,żewiększyzakressprawmabyćprzedmiotemregulacjiza
pomocąprzymusuwobecindywidualnejpodmiotowości.Dążeniedojedności
wdrodzenegocjowanegokompromisupolegazkoleina–zgodnymzagoni-
stycznąkoncepcjąpolityki–brakuprzesądzeniaorezultaciewspólnotowych
negocjacjiioformachdopuszczaniaindywidualnościdotegoprocesu;mawięc
szansęwzbudzaćrespektbędącyodwzajemnieniemrespektu,jakiznajduje
podmiotowośćjednostekangażującychsięwtenproces.
Zobuomawianychpojęćwynikawięcrównieżważnaróżnicawrozumieniu
wielości,konfliktuiantagonizmu.Budowaniewspólnotyprzeznarzucaniejed-
nościstoiwsprzecznościzpodstawowąteząkonsekwentnieagonistycznejkon-
cepcjispołeczeństwa,mianowiciezprzekonaniemokonstytutywnejrolianta-
gonizmudlakażdejludzkiejwspólnoty.Zakładasiętutaj,żewarunkiemich
istnieniajesteliminacjawewnętrznychantagonizmów;założenietopopychado
eliminacjiwielościiróżnorodności,postrzeganychjakoźródłaantagonizmów.
Różnicamiędzydwiemapojęciamijednościjestwięctakżeróżnicąwujęciu
ideiantagonizmu.Dążeniedojednościnegocjacyjnejopierasięnaświadomości,
żezacieranieieliminacjaróżnicorazwynikającychznichantagonizmówjest
niemożliweiżemożeodnieśćsukcestylkotymczasowy.Przesłankątegosposo-
bumyśleniajestzałożenie,żeantagonizmysąnietylkodestruktywneiżeztej
racjinależyjeeliminować,alemogąbyćkonstruktywneitwórcze.Jedność
narzuconajestwięcdespotyzmem,jednośćnegocjowana–demokracją.
NietrzebabyćFreudem,bywiedzieć,żerodzinapopadawkłopotyirozpada
sięrychlej,gdymaautorytarnegoojca;agdysięnierozpadnie,toodbywasięto
wielkimkosztemwszystkichjejczłonków.Nictakniebudziprotestuparafian
