Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Współczesnekoncepcjedemokracji15
wpływnakonkretnąjejformęmajątakieczynniki,jak:uwarunkowaniaspołeczno-
ekonomicznedanegosystemu,utrwalonestrukturypaństwoweczyteżwzorcezacho-
wańpolitycznych.Współczesnademokracjaoznaczawięcwtymprzypadkuustrój,
wktórym„sprawującywładzęodpowiedzialninaforumpublicznymprzedobywa-
telami,którzydziałajązapośrednictwemwybranychprzedstawicieli"12.Wkoncepcji
demokracjiP.C.SchmitteraiT.L.Karldemokracjajestwięcściślezwiązanazor-
ganizowanymiregularniewyborami.Przyczymwybraniwpowszechnychwyborach
urzędnicysprawująwładzękonstytucyjnąiniespotykająsięzopozycjązestrony
urzędnikówmianowanych,adecyzjepolitycznezapadająsamorządnieiniezależne
odnaciskówinnychsystemówpolitycznych.
UstaleniaR.A.Dahladotyczące„instytucjonalnejgwarancji"funkcjonowania
współczesnychsystemówdemokratycznychposłużyłyA.Lijphartowidoopra-
cowaniaempiryczno-normatywnegomodeludemokracjikonsocjonalnej.Według
A.Lijphartaspołeczeństwakulturoworozdrobnione,czylisfragmentaryzowane,
mogąosiągnąćstabilnośćdemokratyczną,jeśliwprocesiepodejmowaniadecyzjipo-
litycznychbędąraczejwspółdecydowaćniżkonkurować.Cechącharakterystyczną
demokracjikonsocjonalnejjestwięc„równoważenietendencjiodśrodkowychprzez
nastawienienawspółpracęprzywódcówróżnychsegmentówspołecznych",naprzy-
kładreligijnych,ideologicznych,językowych,regionalnychczykulturowych13.
KoncepcjademokracjikonsocjonalnejposłużyłaA.Lijphartowidosformułowa-
niamodeludemokracjikonsensualnej.Jegoistotapolegagłównienaograniczeniu
zasadywiększości.ModeltakiejdemokracjizdaniemA.Lijphartapowinnyprzy-
jąćgłównietakiespołeczeństwa,któreniemogąodwoływaćsiędozasadyrządów
większościzewzględunaistniejącewnichpodziały(fragmentaryzację).Natomiast
dlaspołeczeństwhomogenicznychoptymalnymrozwiązaniemjestmodeldemokracji
westminsterskiej,wktórymfunkcjonujesystemdwupartyjnyistosowanajestzasada
większości.
NauwagęzasługujerównieżkoncepcjademokracjiM.Burtona,R.Gunthera,
J.Higleya14,dotyczącaproblemustabilnościitrwałościdemokracji.Wymienieniau-
torzywyróżniajączterytypytakiegosystemu:demokracjęskonsolidowaną(doktórej
nawiążęwnastępnymrozdziale),nieskonsolidowaną,ograniczonąorazpseudodemo-
krację.
Demokracjaskonsolidowanatoidealnytypdemokracji.Jestto„systemrządów,
któryspełniawszystkieproceduralnekryteriademokracji,wktórymponadtowszyst-
kieznaczącepolityczniegrupyakceptująistniejąceinstytucjepolityczneidemokra-
tyczneregułygry"15.Odemokracjinieskonsolidowanejnatomiastmożemymówić
wtedy,gdyniemaconsensusuelitwkwestiiprzestrzeganiaregułdemokratycznych,
chociażfunkcjonująinstytucjedemokracjiproceduralnejiobywatelemasowownich
Wyd.Naukowe„Scholar",Warszawa1995,s.28–39.
12M.Marczewska-Rytko:Demokracjabezpośrednia…,op.cit.,s.92.
13Ibidem,s.97.
14M.Burton,R.Gunther,J.Higley:Elityarozwójdemokracji[w:]J.Szczupaczyński:op.cit.,
s.15–17.
15Ibidem,s.16.