Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Niełatwojestzrozumiećtrudidoniosłość
osiągnięćtych,którzyudomowilidzikiega-
tunkizwierząt,dokonalizmianwichfundu-
szugenowym,uzyskaliwiększąwydajność
zwierzątwyhodowanychras,copozwoliło
zaspokoićzapotrzebowanienabiałkozwie-
rzęce,niezbędnewspółczesnemuczłowiekowi
donormalnegorozwoju.Dlategowydajesię
celoweuwzględnienieniektórychelementów
historiihodowliprzedomówieniemtypów
użytkowychiraszwierzątgospodarskich.
Historiahodowlizwierzątgospodarskichana-
lizujeprzyczynyiskutki:
–udomowieniadzikichgatunków,
–samorzutnegotworzeniasięrasprzedudo-
mowieniem,
–świadomegotworzeniaraspoudomowieniu,
–świadomegodokonywaniazmianwczę-
stościwystępowaniagenówigenotypów
hodowanychras,
–ujmowaniaistniejącychraswtypyużytkowe.
Udomawianiedzikichgatunkówzwierzątmu-
siałobyćzapoczątkowaneprzed11000lat,
ponieważistniejącedowodyarcheologiczne
świadczą,żewtymczasiejużbyłyudomowio-
neowce.
Człowiekpierwotnywpierwszychtysiącle-
ciachudomowiłzaledwie20dzikichgatunków
zwierząt;zamieszkiwałyoneobszaryazjatyc-
kieiterenypołożonenadMorzemŚródziem-
nym.Zbiegiemlat–jakpiszeHerre(1958)–
ideaudomawianiarozprzestrzeniłasięnainne
tereny.Tam,gdzieznajdywałauznanie,po-
dejmowanotrududomawianiatychsamych,
atakżeinnychdzikichgatunkówobecnychna
tychterenachimającychcechykorzystnedla
tubylczejludności.
Zapoczątekudomawianiamożnauznaćokres
samorzutnejselekcjizwiększającejodporność
zwierzątudomawianychnapsychiczneobcią-
żeniapowodowaneprzezsztucznewarunkiby-
towania–utrzymania,żywienia,użytkowania.
Wtymprocesieistotnąrolęodegrałyhormony
zespołuadaptacyjnego,główniepodwzgórzo-
wo-przysadkowo-nadnerczowe.Wyznaczałyone
możliwośćprzetrwaniastresuidostosowaniasię
dozmienionychwarunkówbytowania.
Wobrębiedzikiego,początkowojednorodne-
go,gatunkurasypowstawałysamorzutniejako
efektoddziaływaniazróżnicowanychczyn-
nikówklimatyczno-glebowych,izolacjitery-
torialnejiselekcjinaturalnej,którasprzyjała
namnażaniusięzwierzątdanejrasylubjeeli-
minowała.Udomowieniestworzyłokorzyst-
niejszewarunkidoformowaniasięnowychras
outrwalonym,charakterystycznymdlanich
funduszugenowym,niżśrodowiskonaturalne
wodniesieniudodzikichgatunków*.
Wtychnowych,sztucznychwarunkachcho-
wumogłyprzetrwać–dziękiopiecepasterzy
*Sprzyjałatemuwymianazwierzątodmiennychras
międzyplemionami,atymsamymobecnośćkilkurasna
danymterenieiwzajemneichkrzyżowaniesię.
13
