Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Recepcjaprzekładówliterackichjakoprzestrzeńspotkaniamiędzykulturowego
19
cietejproblematykidoprowadziłowPolscedopowstaniakoncepcjitzw.poetyki
odbioru,propagowanejm.in.przezEdwardaBalcerzana1.
Natomiastterminnrecepcja”odsyłajednoznaczniedobadańnadczynnikamide-
cydującymiofunkcjonowaniudziełaliterackiego,zewnętrznymiwstosunkudoteks-
tu.Wśródtakichczynnikówwymieniasięsytuacjęspołecznąiekonomiczną,atakże
wszystkoto,comawpływnaobiegksiążki,czyliwysokośćnakładu,liczbęwydań,
reklamęitp.(STL2008).Problematykatakpojmowanejrecepcjiliterackiejjestbar-
dzoszerokaiobejmujezagadnieniazwiązanezodbioremwdanymmiejscuiczasie
zarównopojedynczegoutworu,jakicałejtwórczościdanegopisarza,konkretnego
gatunkuliterackiego,anawetcałegoprądu.Badasięniekiedytakżetzw.recepcjępo-
równawczą,wktórejramachopisujesięizestawiaodbiórpojedynczegodziełabądź
całejtwórczościwybranegoautorawróżnychkrajach.
Recepcjaliteraturyjestzjawiskiemwielopoziomowymiwieloaspektowym,do
któregozaliczasiętakiekwestie,jakczytelnictwo,krytykęorazewentualneoddzia-
ływanienatwórczośćinnychpisarzy(Sierotwiński1986:205).Rekonstrukcjatego
fenomenutoproceszłożony,ponieważnfaktodbioru(...)niejesthistorykowilitera-
turywwiększościwypadkówbezpośredniodany,takjakjestmudanedziełolitera-
ckie”(Głowiński1998d:137).Badanianadrecepcjązatemmusząsięodwoływaćdo
bardzoróżnorodnychświadectw,takichjak:
▪wypowiedzi(literackie,paraliterackie,krytyczne),wktórychtematyzacjipod-
legaproceslektury;
▪wypowiedzimetaliterackie(krytyczne,historycznoliterackie,teoretyczne),
pośrednioświadcząceoodbiorze,ujawniającesposobymyśleniaoliteraturze;
▪tekstyodwołującesiędoinnychtekstów,takiejakpastisze,parodie,stylizacje
itp.;
▪transformacjedokonywanenadzieleliterackim,tj.przekłady,parafrazy,tran-
skrypcjeitp.;
▪badaniasocjologiczneocharakterzeempirycznym.
Istotnymelementemkontekstu,wjakimzjawiskotosiędokonuje,jestkultura
literacka,stądteżjejopisjestjednymzkierunkówbadańpodejmowanychwramach
recepcjiliterackiej.Wtejperspektywieuwagębadaczyprzyciągaodbiorcarzeczy-
wisty,któregosądy,preferencjeizachowaniaopisujesię,stosującmetodyempirycz-
ne(Żółkiewski1979:XXVII).
2.Pojęciekomunikacjimiędzykulturowej
Komunikacjamiędzykulturowajestpojęciemmodnym,chętnieużywanym,anawet
nadużywanymwewspółczesnejhumanistyce.Bywaróżniedefiniowany,Grażyna
Zarzycka(2000:30)stwierdzawprost:ntylejestdefinicjitego(...)terminu,ilejest
orientacjibadawczychiilujestautorów”.Tenbrakprecyzjiznajdujeniekiedywyraz
1
KoncepcjętęskrytykowałMarkiewicz(1979:9),uznającjązautopijną.Podkreśliłon,żesposobów
odbiorujestwieleiżedokonująsięonejednocześnienaróżnychpoziomachdzieła,dlategoniemożliwy
jestichpełnyiadekwatnyopis.
