Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JohnWitte–kronikarzdialoguprawaireligii
dlawzrastającejświadomościgłębokichpowiązańmiędzyświatemreligii
ainstytucjonalnymurządzeniemnaszegożyciaspołecznego.Sąonerównież
typowedlaprocesówsekularyzacyjnych,którychwaktualnymstaniecywili-
zacjizachodniejbynajmniejniemożnauznawaćzajednokierunkoweiłatwo
przewidywalne,choćodchodzeniekulturyzachodniejodcharakterystycznej
dlaniejchrześcijańskiejtradycjireligijnejzdajesięstanowićstałytrendwkul-
turzeeuropejskiej.Tymwiększamożepotrzebazainteresowaniabadawczego
problematyką,którejuwyraźnieniemożedokonywaćsięwłaśniedlatego,że
corazwęższyjestobszardomyślnejzgodyEuropejczykówcodoaksjologii
ugruntowanejwświatopoglądziechrześcijańskim.
Ostatniedekadyprzyniosły,zwłaszczawStanachZjednoczonych,wzrost
poważnegoakademickiegozainteresowaniaprawem,kulturąireligiąbada-
nyminiejakoniezależnezjawiskaspołeczne,leczrozpatrywanymiwświetle
interakcji,coprzynosipogłębionerozumienieprawa.Wtymzakresiepraca
HaroldaBermanaz1974rokupt.TheInteractionofLawandReligionbyła
pracąpionierską,choćwdużejmierzezlekceważoną.Bermanzauważyłrzecz
oczywistą-żeprawoireligiałączyaspektoddziaływanianormatywnego,are-
gulowanetreściwpewnymzakresiepozostająwspólnebezwzględunaźródło
normowania.Analogietezachowująswąmoczarównowkonkretnychporząd-
kachprawnych,jakiwprawiemiędzynarodowym.Wtakimzakresie,wjakim
religianależydokulturowegouposażeniaposzczególnychspołeczeństw,igno-
rowanietychzwiązkówprowadzidokonfliktów,któreczęstobywająrozwią-
zywaneprzezodwołaniesiędouprzywilejowanychpodpewnymiwzględami
normkulturowych,niekonieczniedającychsiępogodzićznormamiorodo-
wodziereligijnym.Tymsamymdochodziniekiedydoredukcjonistycznego
osłabianiawpływupowszechnieakceptowanychnormreligijnych,coskutkuje
swegorodzajuwojnamikulturowymi.Konfliktytakieokazująsięszkodliwe
zarównozpunktuwidzeniaprawa,jakikultury,którazostajesprowadzona
doideologiiijakotakazaczynawzbudzaćnieufność.Religiazaśwychodzi
ztakichkonfliktówosłabiona,ponieważodmawiasięjejprawadooddzia-
ływaniaspołecznego,redukującjądodoświadczeniaosobistego.JohnWitte
należydokontynuatorówmyśliBermana,ajegoksiążkęodczytywaćmożna
nietylkojakohistoryczneopracowaniezzakresuhistoriimyśliprawnej,poli-
tycznejireligijnej,lecztakże-wgłębokiejstrukturze-jakoegzemplifikację
założeńmetodologiczno-badawczychprowadzonychwnurcienLawandRe-
ligion”.ZdaniemWitte’aprawoireligięnależybadaćjakondwawielkie,za-
zębiającesięsystemyidei,instytucji,wartościiprzekonań”,ajeśliująćrzecz
metaforycznie,powinnosięjetraktowaćjakonbinokular”,zapomocąktórego
XIII
