Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
MultilateralnaliberalizacjawramachGATT/WTOiregionalizmhandlowy
Zasadaniedyskryminacji–kluczowadladalszychrozważańdotyczą-
cychprocesówregionalizmu–madwaskładnikizapisanewArtykule
IiIIIGATT.Sąto:klauzulanajwiększegouprzywilejowania(KNU;
most-favoured-nation–MFN)iklauzulanarodowa.
Regułarównościtraktowania,czyliklauzulanarodowa,wymaga,aby
towaryzagraniczneniebyły–podwzględemopodatkowaniawewnętrz-
negoiinnychwymogówdotyczącychsprzedażyzakupu,przewozuidys-
trybucji–traktowanegorzejniżkonkurująceznimidobraprodukowane
wkraju.Narzucatoobowiązek„niemniejkorzystnego”traktowania.
Zkoleiklauzulanajwiększegouprzywilejowaniawbrewnazwienie
zapewniaspecjalnychprzywilejów,leczbrakdyskryminacji.KNUjest
zasadągeneralnąibezwarunkową2.SygnatariuszeGATTniemogądys-
kryminowaćżadnychpaństwnależącychdoorganizacji,awarunkihandlu
przyznanejednemuzpaństwczłonkowskichpowinnybyćnatychmiast
ibezżadnychdodatkowychuwarunkowańzastosowanerównieżwhan-
dluzpozostałymipaństwamiczłonkowskimi3.ŻadensygnatariuszGATT
niemożebyćtraktowanyanilepiej,anigorzejodpozostałychpaństw4.
KNUjestinstrumentemregulowaniawspółpracyhandlowejzsie-
demsetletniąhistorią,przyczymszczególniebyłaonawykorzystywana
wciąguostatnich200lat(Snape1993,s.72).WXIX-wiecznejEuropie
KNUbyławprowadzanabezwarunkowo.Państwem,któredługoniesto-
sowałotegorozwiązania,byłyStanyZjednoczoneAmerykiPółnocnej.
USAdo1922rokuzawierały,zarównozpaństwamiAmerykiŁacińskiej,
jakiJaponiąorazpaństwamieuropejskimi,umowywyłącznienazasa-
2KNUmożebyćbezwarunkowalubwarunkowa.Jeśliklauzulajestbezwarunkowa,
przyznawanesąpartnerowikoncesjezaoferowaneuprzednioinnemupaństwunazasadzie
bezwarunkowej.KNUwarunkowauzależniaprzyznaniepaństwukoncesjiodotrzymania
korzyścirównychtym,którezostałyprzyznanewcześniejpaństwutrzeciemu.Klauzule
warunkoweibezwarunkoweniemogąwspółistnieć,ponieważobecnośćobuczyniłaby
systemnielogicznym.Jeślijakiśkrajzawarłzjednymugrupowaniemumowęwarunkową,
azinnymbezwarunkową,toniejestwstaniespełnićwymogówobuumów.
3http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/gatt47_01_e.htm#articleI
4Obecniezasadaniedyskryminacjidotyczyzarównohandlutowarami,jakihandluusłu-
gami,atakżeprawwłasnościintelektualnej.JestpodstawądziałaniaGATTiWTOidlatego
zostałazawartawArtykuleIGATTregulującymhandeldobrami,ArtykuleIIGATSregu-
lującymhandelusługamiorazartykule4TRIPSdotyczącymprawwłasnościintelektualnej.
