Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RegUŁyjęzykowewpraktyce
Jakwynikazreferowanychpoglądów,jednązgłównychopozy-
cjipozwalającychnarozróżnienienormwzorcowejiużytkowejjest
—wedługA.Markowskiego—oficjalnośćkomunikacji.Kategoriata,
wprowadzonadojęzykoznawstwapolskiegorelatywniepóźno,odgry-
waniebagatelnąrolęwkoncepcjileksykografa.Stanowibowiempod-
stawowyczynnikwpływającynakoniecznośćdoboruodpowiednich
środkówkomunikacji.Byrozpoznać,czymjestnormawzorcowa,nale-
żywięcokreślić,corozumiećprzezwariantoficjalnykomunikacji,do
któregoprzecieżpowinnabyćodniesiona.
JakzauważaA.Markowski,oficjalnośćkontaktujęzykowegotonwy-
stępowanienadawcyiodbiorcywrolireprezentantówjakichśgrup
czyorganizacji,niezaśjakoosóbprywatnych”(Markowski1992:117).
Cechamicharakterystycznymitakiejkomunikacjisądystansmiędzy
uczestnikamiaktuporozumienia(sygnalizowanywerbalnie),szablono-
wośćrozumianajakoodtwarzaniewzorcówstylistyczno-językowych,
brakspontanicznościwypowiedziczyteżrzadkawariantywnośćśrod-
kówjęzykowych(Markowski1992:117-118).Oficjalneodmianypolszczy-
znywyodrębnianeprzezbadaczatojęzykużywanywśrodkachupo-
wszechnianiainformacji,językwystąpieńpublicznych,styleurzędowy,
technicznyinaukowy(Markowski1992:120).Wszystkietesytuacjeko-
munikacyjne—zdaniemautora—wymagająsięgnięciapopolszczyznę
najstaranniejszą,wzorcową,pozbawionąpierwiastkówpotocznościczy
ekspresji.Koncepcjatamożebudzićniepokójosóbszukającychjasno
wytyczonychgranicmiędzydwiemajakościowoodmiennymisferami.
Choćzpewnościąistniejąokoliczności,wktórychpowinniśmyposługi-
waćsiępolszczyznąnajlepszą,tojednakwielejestsytuacji,któremogą
budzićnaszewątpliwości.Dlaprzykładumamyprzecieżświadomość,
żeniekażdewystąpieniepubliczneutrzymanejestwpoważnymtonie.
Wyrazistewostatnichlatachdążeniedozdobyciajaknajwiększejliczby
odbiorcówsprawia,żemediaepatująpotocznościąiniepowagą—nawet
wserwisachinformacyjnych.Czynormakomunikacyjnanarzucananas
koniecznośćniwelowaniapotocznościwkażdymtypieprzemówień?Je-
ślinie—czykategoriaoficjalnościproponowanaprzezA.Markowskie-
goistotniestanowipodstawęrozróżnieniaśrodkówwzorcowychiużyt-
kowych?Amożesednemowejdychotomii—cosugerowałM.Bańko
—jestprzekonanie,żewśródwariantywnychśrodkówjęzykowychmoż-
naznaleźćtakie,któreoceniasięjakolepsze,bardziejfortunneodin-
nych(przeciwstawiasięwięcstylwysokistylowiniskiemu).Cowreszcie
24
