Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Wstęp.Sekularyzacjawobecwyzwańpostnowoczesności
wkulturzeprotestanckiejmatrycereligijnaiświeckapozostająuza-
leżnioneodsiebie,choćdziejesiętowedługinnegoschematuniż
wprzypadkukrajówkatolickich.
CytowanypowyżejDavidMartinkomentujerównieżuformowany
przezspołeczeństwakatolickiemodelopiniotwórczych,świeckich
elit.Narodzinyświeckiej,niezależnejodKościołaireligiiinteligencji
byłozjawiskiemcharakterystycznymdlakrajówkatolickich.Głów-
nymprzykłademMartinajestFrancja.Krajeprotestanckiedużoła-
godniejasymilowałyipodziśdzieńasymilująnowościprzekazywane
opiniipublicznejprzeznaukiprzyrodnicze,humanistyczneispołecz-
ne.Współczesnymdowodemnarzecztejtezyjestchociażbyostry
konfliktnarosływokółpojęciagenderwkatolickiejPolsceprzyrówno-
czesnejpełnejakceptacjipostulatównaukspołecznychposługujących
siękategoriągenderwwieluKościołachprotestanckich.Opisywana
przezMartinalustrzanazależnośćpomiędzykiełkującąwXVIIIiXIX
wiekuświecką,niereligijnąinteligencjąaelitamireligijnymipolegana
tym,żelaickieśrodowiskabudująceswąświeckątożsamośćpozostają
silnieuzależnioneodelitkatolickich.Natymtledochodzidogłosu
pokusatworzeniajednoznacznych,ideologicznychpodziałów.Sądzę,
żezewzględunauświadamianiesobieprzezprzedstawicieliobunar-
racjiwzajemnychstrukturalnychpodobieństwwkrajachkatolickich
dużopopularniejszaniżwkrajachprotstanckichstajesięretoryka
konfliktu.Opotrzebiejednoznacznychpodziałówiuzależnieniu
laickiejelityodreligiiMartinpiszewnastępującysposób:
Podczasgdywspołeczeństwachprotestanckichintelektualiścirozpo-
wszechniajądelikatneiniepodzielonekontinuumumiarkowanejwiary
iopierającychsięwierzewątpliwości(reluctantdoubt),wspołeczeń-
stwachkatolickichistniejejasnypodziałnaagresywnąwiaręiagresywną
niewiarę.(ł)Cowięcej,samopojęcieuintelektualizmu”należydo
specyficzniekatolickiegowzorcaiwskazujenaludzioddanychsprawie
opracowywanianawielkąskalęspołecznychifilozoficznychsystemów
paralelnychwobeckatolicyzmuirywalizujących
znimpoprzezodwróceniejegoformy(rivalryininverted
form).Saintsimonizmicomtyzmzapożyczyłysięgłęboko(borrowed
heavily)wkatolicyzmiepoprzezsamaktjegonegacji(opposing)47.
47
D.Martin,AGeneral...,op.cit.,s.39(wyróżnieniemoje–M.P.).
