Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowoodtłumaczy
17
PrzewalającasięprzezWyspyhisteriazwiązanazoskarże-
-niamioczarownictwomiałaswojespołeczneipolityczneprzy-
czyny-niepewnośćzwiązanązniestabilnąsytuacjąpolityczną
Anglii,którawłaśniewyszłazzawieruchywojnydomowej,kosz-
tującejWyspy190000istnień,kolejnefaleepidemii.Nimnazbyt
pochopnieosądzimysłowaBrowne)a11,wypadaprzypomnieć,że
oistnieniuczarówiduchówprzekonanibyliwówczastacylu-
minarzepowołanegowtymczasieTheRoyalSocietyofLon-
don,jak:RobertBoyle,HenryMoreczyJosephGlanvill.Trzeba
teżdodać,żeprocesAmyDennyiRoseCullendernierozgrywał
sięprzedkilkorgiemoszalałychfanatyków,aleprzedosobami
poważanymiipełniącymiważnepublicznefunkcje-sędziami
iczłonkamiparlamentu.Browneniewskazałprzytymwprost,
żekobietybyłynarzędziamiszatana,leczstarałsięokreślićme-
dycznąetiologięobserwowanychsymptomówpoprzezwpisanie
ichwwizjęświata,wktórejzjawiskastanowiłyprzejawzarówno
woliStwórcy,jakiknowańdiabła12.Ztejperspektywyowonopę-
tanie”byłonaturalne,alenaturalnezgodniezespecyficznądla
Browne)awizjąnatury.Wszystkotoniezmieniafaktu,żedzień
potym,jakBrowneprzedstawiłswąopinię,poczymudałsiędo
domu,obiekobietyskazanonaśmierćprzezpowieszenie.Warto
otympamiętać,gdywReligioMediciczytamytakieotosłowa:
Jasamzawszewierzyłem,terazzaśjużwiem,żeczarowniceistnie-
ją,cizaś,którzywątpiąwichistnienie,zaprzeczajątakżeistnieniu
11UdziałBrowne)awprocesiedoprowadziłdobardzorozbieżnychocen
późniejszychkomentatorów;niektórzydostrzegali,żejegogłosmiałcharakter
rozstrzygający,podczasgdyinnistaralisięówwpływbagatelizować(zob.James
HendrieLloyd,SirThomasBrowneandtheWitches,“AnnalsofMedicalHisto-
ry”1928,vol.10,no.2,s.134inast.
12Tamże,s.140.
