Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
HubertT.Mikołajczyk
gopoznanieprawdziwe,potrafiłyprzywołaćnowedlafilozofiitre-
ści.ZawartemiędzyinnymiwpismachKierkegaarda,Nietzschego,
Freudaicałejplejadyegzystencjalistów,jasnoinformowały,żecogito,
świadomośćtranscendentalna,JatetyczneFichtegoczydogmatyzm
Leibniza,Wolffa,SuarezaiHegla,niemusząbyćmotywemprzewod-
nimfilozofii.Istniejebowiemcoś,coledwoprzeczuwalne,aintelek-
tualniezgołaniestwierdzalne,tworzynowysenstradycyjnegomy-
ślenia.JegoweryfikacjaskutkującaczytaniemKartezjuszaàrebours
dawałanadziejęnaprzywołanienaturyjakopodstawowegoczynni-
kazainteresowańfilozoficznych.Jeśliwięcistnieniewarunkujemy-
ślenie,aniejakchcielitegoracjonaliścimyśleniedeterminuje
istnienie,tonietyleformalizmwartości,ileicharcheologiastajesię
płaszczyznąwspółczesnychrozważańfilozoficznych.
Znaczonewwysokimstopniuantycznąsofistyką,notabenewbrew
obiektywnejaksjologiiPlatońskiej,rozważaniatepropagowałynar-
ratywizm,będącyodpowiedziąnadominacjęrozumustrukturalne-
go.Przymuszonedziejowymcharakterem,otwierałyproblematykę
filozoficznąnanieznanewcześniejobszaryproblemowe,dopełniając
oczekiwaniazgłaszanepowyczerpaniusięzainteresowańontologią
iepistemologią.Wskazanienaaksjologięmiałobowiemzaletę,
otwierałonowepoleinterpretacyjnetradycyjnychzagadnień.Takbyło
wprzypadkuetyki,dlaktórejstarożytnyintelektualizm,oczywiście
wstosownejproporcji,stałsiępodstawąKantowskiegoracjonalizmu.
Takteżbyłoodnośniedoneokantowskiegozwrotuepistemologicz-
nego,wktórympowrótdodoświadczenia,pookresieneoschola-
stycznegodogmatyzmu,stanowiłpowrótdoperypatetyckiegoinduk-
cjonizmu.Zrodzonenajegogruncieidiograficznerozumieniehisto-
rii,wbrewHeglowskiemuspekulatywizmowi,dostarczałonowego
rozumieniakulturyiwartości.OdsłonięciezaśKantowskiegotrans-
cendentalizmunaproblematykędziejowościumożliwiłoDiltheyowi
(poformalnejaksjologiiW.WindelbandaiH.Rickerta)sformułowa-
nienowegoprogramufilozoficznego,wktórymjasnookreślony
statusnaukhumanistycznychumożliwiałnowespojrzenienakwe-
stięprawdy,dobraimądrości.Wrazzoptykąstałosięoczywiste,
prawdaisens,warunkowanehistorycznie,determinowane
językowo.Podejścieto,znaczonewczesnymiinterpretacjamiKanta
(Herder,Hamman,JacobiiHumboldt),ukształtowałosferęhisto-
rycznegoapriori,dlaktóregopoznanieświadomościoweuprzedzone
byłokompetencjąjęzykową.Azatemjęzyk,mediatyzującmyślczy-