Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
CyceronwksiędzepiątejDerepublicapesymistycznieoceniaota-
czającągorzeczywistość-jegozdaniemfrazaEnniuszamoribusantiquis
resstatRomanavirisque(uObyczajamidawnymiiludźmiwielkimiRzym
stoi”1)wżadensposóbnieoddajerzeczywistościpolitycznejpóźnejre-
publiki,alewprzekonaniuArpinatynieznaczytowcale,żemądrość
zawartawtejfraziesięzdezaktualizowała.Cyceronwswejrefleksji
polityczno-prawnejwskazujewięcdrogędonaprawyrzeczypospolitej,
gdziedawneobyczajeiwybitnimężowieodgrywająkluczowąrolę.Czyni
topoprzezprezentacjętrzechmodeli-najlepszegoustroju,najlepszego
obywatelaoraznajlepszychpraw.Refleksjapolityczno-prawnaArpinaty
zawartawdialogachDerepublicaiDelegibusodnosisięzatemdotria-
dy:najlepszyustrój,najlepszyobywatel,najlepszeprawo.Jużprimafa-
ciewidać,żewyróżnionekategoriesągłębokowspółzależne.Zarówno
najlepsiobywatele,jakiprawawinnybyćużytecznymidlarzeczypospoli-
tej,awięcpowinnynajlepszyustrójchronićizabezpieczać.Dodatkowo
kategoriomtymtowarzyszyściśleokreślonaaksjologia.Rzeczpospolita
możebowiemrodzić,dojrzewaćirozwijaćsiętylkowokreślonejprze-
strzenimoralnej,czylizgodniezugruntowanąwczasietradycjąprzod-
ków.Wtymkontekścieczęstospotykanywliteraturzepodziałnasferę
instytucjonalnąisferęmoralnąniemożeznaleźćzastosowania2.Insty-
tucjeimoralnośćsąbowiemwrefleksjipolityczno-prawnejCycerona
ściślesprzężone.
1Przeł.W.Kornatowski.
2C.Edwardszwracauwagęnawspółzależnośćpolitykiimoralności
wrefleksjiRzymian.Zagadnienia,któredziśmogąuchodzićzapolityczneczy
ekonomiczne,dlaRzymianbyłyzagadnieniamimoralnymi.Tłumaczylijeam-
bicjąjednostek,zachłannościąitp.,zob.C.Edwards,TePoliticsofImmorality
inAncientRome,Cambridge1993,s.4.
