Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI.MiejscerzeczywsystemieHegla
33
Egzystencja.Egzystencjajestzatembezpośredniąjednościąreflek-
syjnegokierowaniasiękusobieorazrefleksyjnegokierowaniasięku
temu,coinne.Dlatego,jakwyjaśniaHegel:
jestonanieokreślonąmnogościąegzystencjijakorefleksyjnieskierowa-
nychkusobie,którejednocześniewtejsamejmierzeprzeświecają
wtym,coinne,sąrelatywneitworząświatwzajemnejzależnościinie-
skończonegozwiązkupomiędzypodstawamiawszystkimtym,cosięna
nichopiera[EN,173–174].
Rzecz.To,coegzystuje,jestrzeczą.Dlategokażdarzeczzawiera
wsobierelatywnośćiwielorakizwiązekzinnymiegzystującymi.
Pozostajejednaktotalnościąjakozałożonewczymśinnymrozwinięcie
określeńpodstawyiegzystencji.Mawsobieróżnicę,copozwalajej
byćokreślonąrzeczą–różnąodinnych,azarazemposiadającąróżne
określenia.Rzeczjestrównieżczymśkonkretnym,gdyżwiążewsobie
przysługującejejokreślenia.
Wartowtymmiejscuprzypomnieć,żeHegelczęstoposługiwałsię
słowem„konkretny”(konkret)ijegopochodnymi.Nierozumiałgo
jednaktak,jakczęstorobimytowspółcześnie,kiedyprzezkonkret
rozumiemycośmaterialnego,namacalnego,dopracowanego.Dla
Heglaważnybyłprzedewszystkimetymologicznywydźwięktego
słowa,którepowstałonapodstawiełacińskiegoczasownikaconcrescè-
re–rosnąć,powstawać,tworzyćsię(crescère)razem(con-<cum),czyli
zrastaćsię,zgęszczaćsię,krzepnąć.Rzeczywistośćkonkretyzujesię
wzrastaniusię,krzepnięciuabstraktów.WsamejPrzedmowiedo
Fenomenologiiduchasłowokonkretorazsłowaztejsamejrodziny
(dasKonkretum,dieKonkretionenitp.)pojawiająsięaż17razy;od
pierwszegoprzykładułatwozauważyćwskazanytuetymologiczny
wydźwiękznaczeniowytychterminów:„Kształcenieiwydobywanie
[się]zbezpośredniościżyciazawszemusizaczynaćsięodzapoznania
sięzogólnymizasadamiipunktamiwidzenia,odsamodzielnego
dochodzenianajpierwtylkodomyśliorzeczywogólewpołączeniu
zwynajdowaniemracjiprzemawiającychzaniąlubprzeciwniej,od
ujmowania[jej]konkretnejibogatejpełniw[jejogólnych]określono-
ściachoraznabyciaumiejętnościudzielaniasensownejodpowiedzi
iwydawaniapoważnegosądunajejtemat”[FD(N),15];kolejny
przykładjestjeszczebardziejwyraźny:„każdy[moment]jestbowiem
samindywidualnącałościowąpostaciąijestrozważanywsposób
absolutnytylkootyle,oilejegookreślonośćrozważanajestjako
całość,czylijakocośkonkretnego”[FD(N),29].Wświetletych
wypowiedziwidaćwyraźnie,żeHegelniechciał,żebyjegologikę
