Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wspó∏czesnaprzestępczośćuwarunkowaniaikonsekwencje
19
karnejnapodstawiespołecznychwyobrażeńotym,jakapowinnabyćformalnareak-
cjazestronypaństwa.
Potocznewyobrażeniaotym,jakajestprzestępczośćicozniązrobićpowstajączę-
stonapodstawiefałszywychprzesłanekiróżnychmotywów,azwłaszczawwynikuod-
działywańmediówistojącychzanimipolityków,którzyczęstomanipulująlękiem
przedprzestępczościądlaosiągnięciawłasnychcelówpolitycznych.Zresztą,jakstwier-
dzająniektórzybadacze,społecznepostawywobecprzestępczościnietrwałe,ule-
gajączęstymfluktuacjom.„Wbrewtwierdzeniomniektórychpolityków,systemrzą-
dówdemokratycznychniemożeoznaczaćobowiązkurealizacjiprzezpaństwoiwymiar
sprawiedliwościkażdejsankcjiikażdejpolitykikryminalnej,nawetjeślibyłabyona
okrutnaibezsensowna,tylkodlatego,żestoizatymjakaśformalnawiększość”(Kra-
jewski,2002,s.178).
Wydajesię,żeistniejetendencjadoprzeciwstawianiadwóchwizjireakcjinaprze-
stępczość(iinneformyzachowańdewiacyjnych),mianowicie„karaćczyleczyć”.Ozna-
czatowrzeczywistościdylemat,czykara(wpodtekścietakżekarabezwzględnego
pozbawieniawolności)masłużyćzmianiesprawcy,jegoresocjalizacji,czyteżodizo-
lowaniugoodspołeczeństwa,takabyniezagrażałporządkowiprawnemu.Dylemat
tenjestoczywiściepozorny.Nawetzwolennicysurowychkarnienegują,celemka-
rymabyćjednakspowodowaniezmianypostawskazanego,tj.prewencjaprzezuświa-
domieniemustopniadezaprobatyspołecznejzwiązanejzjegozachowaniamiprze-
stępczymi.Pobytwwięzieniuwnowoczesnychsystemachpenitencjarnychwiążesię
zróżnorakimiformamioddziaływańleczniczychiwychowawczych,ichskuteczność
zaśzależywrównymstopniuodindywidualnychcechskazanegoiodmożliwościpra-
widłowegoprzeprowadzeniaprogramuresocjalizacyjnego.
Istniejewielewątpliwościcodotego,jakskuteczneprogramyleczniczeiwy-
chowawczeorazinneformyoddziaływanianaskazanychwskalimasowej.Czyiwja-
kisposóbprzyczyniająsięonedokontroliprzestępczościwdanymkraju,anawet
wkonkretnejpopulacji.Niemajednakwśródkryminologówwiększychwątpliwości
codotego,jakieskutkimożepociągnąćzasobąpodnoszeniestopniarepresjiprowa-
dzącedozwiększaniapopulacjiwięziennejponadwydajnośćsystemu.Wymienićmoż-
nachoćbypowiększenieobszaruwykluczenia,obciążaniebudżetupaństwakosztem
środkównaracjonalnąpolitykęspołeczną,poszerzeniezasięguoddziaływaniakultu-
rywięziennejnaspołecznościlokalnezwszelkimitegokonsekwencjami,zwłaszcza
wodniesieniudomłodegopokolenia(zob.Garland,2001).
Pytaniasprawdzające
1.JakieczynnikikształtująfunkcjonowaniekontrolispołecznejwPolscepoprzełomieustro-
jowym?
2.JakieŹródłapostawpunitywnychspołeczeństwapolskiego?
3.Jakmożnascharakteryzowaćdwiewizjereakcjinaprzestępczość(,,karaćczyleczyć”)?