Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Wprowadzenie
WażnąrolęodgrywawzniosłośćwteoriisugestiiSławomira
iTeresyCieślikowskich(1980),jednakdopieroostatniopróbują
przywrócićtemupojęciumiejscewpodręcznyminstrumenta-
riumbadaczaliteraturyautorzypracskładającychsięnanumer
Jednymznajważniejszychwszakżeproblemówwrefleksjiteo-
retycznoliterackiejnadwzniosłościąjestproblemnaturyjęzyko-
wej.Wpolskimzwyczajujęzykowymjestwymienianiewzniosło-
Nadajetopojęciuwzniosłościszczególnieetycznywymiartakżew
wypowiedziachmniejpotocznych,cojestuzasadnioneteoretycz-
niejedynieczęściowo–mianowicieelementamiteoriiPseudo-
LonginosaiKanta.Wydajesięnawet,iżwPolsce,mimoniewąt-
pliwejznajomościnowożytnejeuropejskiejrecepcjiwzniosłości
(możnatęznajomośćdostrzecnp.wpoezjiwielkichromantykówi
wdyskusjachprogramowychromantyzmu),wzniosłość–jako
instrumentbadawczy–pozostajeluźnozwiązanazteoriąPseudo-
Longinosa,Burke’aczyKanta.
Kłopotyteoretycznoliterackietyczącewzniosłościjakoka-
tegoriibadawczejpogłębiafakt,iżnajważniejszydlanastekst
–traktatPseudo-Longinosa–jestjedynymnpratekstemwznio-
słości”egzemplifikującymswojetezygłównieliteraturą(sze-
rokorozumianą).Burkekreślinawetswoistąteorięjęzyka,ale
przykładówliterackichdajestosunkowoniewiele.Natomiast
Kantpiszegłównieowzniosłościwnaturzeoraz–dodatkowo
–architekturze,doliteraturyodnoszącsięmarginalnie.
PodobnieteżgłównafiguraXX-wiecznegorenesansuwznio-
słości–Lyotard–posługujesiętąkategorią,naliteraturępowo-
___
___
___
___
___
__
25Nycz,op.cit.,s.2.
26Należytujeszczewymienićwcześniejszetrzyksiążkipoangielskuwyda-
neprzezWyd.UŚ:A.Wicher,ArcheologyoftheSublime.StudiesinLate-
MedievalEnglishWritings,Katowice1995;nTheMostSublimeAct”.Essayson
theSublime,ed.byT.RachwałiT.Sławek,Katowice1994;T.Rachwał,Ap-
proachesofInfinity.TheSublimeandtheSocial.StudiesinEighteenth-Century
Writings,UniversytetŚląski,Katowice1993.Dokładniejszeomówieniehisto-
riiwzniosłościwPolsceczytelnikznajdziewczęściIII.
27Por.cytowanedefinicjesłownikowe.
