Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
23
łującsięjedyniewdrugiejinstancji,bowiemgłównymprzed-
miotemjegoopisujestabstrakcyjnemalarstwoXXwieku.
Terminologicznychiczystoteoretycznychkłopotówprzy-
sporzyćmożetakżezwyczajopatrywaniawzniosłościwieloma
epitetami,dokonującymiswoistej,bardzoróżnejjejkategory-
Longinosa,Burke’aiKantaorazodmianautorskich(np.
wzniosłośćWilliamaWordsworthaczyEmilyDickinson),ist-
niejątakżegeograficzno-narodoweikulturoweodmiany
wzniosłości:
‛arktyczna’,
‛amerykańska’,
‛europejska’,
‛indyjska’i‛nordycka’.Możnaspotkaćteżokreśleniawznio-
słości
‛średniowieczną’,
nepokowe”
i
‛oświeceniową’,
przypisane
prądom
kulturowym:
‛sentymentalną’,
‛romantyczną’,‛modernistyczną’i‛postmodernistyczną’.Ma-
myrównieższerszekategoryzacjewnazwach:‛wzniosłość
naturalna’i‛sztuczna’,atakże‛nadprzyrodzona’,‛oceaniczna’,
‛technologiczna’,‛miejska’,‛industrialna’oraz‛religijna’(spo-
tkaćmożnaponadtoodmianęwyznaniową–wzniosłość
‛kalwińską’orazodmianęfilozoficzną–‛nieidealistyczną’czy
‛marksistowską’),
‛moralna’
i
‛poetycka’,
jak
również
‛materialna’.Możnateżwymienićtutajwzniosłośćprzypisaną
czemuśnakształtgatunku–‛wzniosłośćgotycką’,‛komiczną’,
‛awangardową’i‛apokaliptyczną’,wzniosłość‛baśniową’i
wzniosłość
‛sagi’.
Obok
Kantowskich
wzniosłości
‛matematycznej’i‛dynamicznej’,mamyjużdzisiajwzniosłość
‛pozytywną’i‛negatywną’,‛metaforyczną’i‛metonimiczną’.
Niepowinnyzatemdziwićepitetytakie,jak:‛pospolita’,
‛ironiczna’,
‛egzystencjalna’,
‛nihilistyczna’,
‛erotyczna’,
‛kobieca’iodpowiednio–coznamienne–‛maskulinistyczna’,
‛androgyniczna’,‛egotyczna’,‛histeryczna’,‛bezosobowa’,
‛nuklearna’,
‛tekstowa’,
‛performatywna’,
‛botaniczna’,
‛anielska’i‛szatańska’czynawet‛ekskrementalna’.
Nadodatek,jakbyterminologicznychkłopotówniebyłodo-
syć,istniejąswoisteneologizmy,którychniesposóbprzełożyć
___
___
___
___
___
__
28Wspominaotym,wymieniająckilkaokreśleń,VijayMishrawThe
GothicSublime,StateUniversityofNewYork(SUNYSeriesontheSubli-
me),Albany1994,s.21.
