Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
25
Uniwersalnośćzjawiska,jegowielopostaciowośćorazswo-
istatajemniczośćpowodują,iżwspółcześniewyodrębniłysię
różne,niezawszewykluczającesięwzajemniestanowiska
wobeczagadnieniawzniosłości.Istniejąujęciareligioznawczo-
___
___
___
___
___
__
34A.Erjavec,Wzniosłośćiaura,przeł.J.Karłowski,w:„Drobnerysy
wciągłejkatastrofie...”ObecnośćWalteraBenjaminawkulturzewspółczesnej,
podred.A.Zeidler-Janiszewskiej,InstytutKultury,Warszawa1993.Wcześniej
przywołujeauręprzyokazjiwzniosłościLyotard.Zob.Lessonsł,s.67.
35H.Bloombyłchybapierwszymbadaczemprzywołującymwzniosłość
przyokazjiszkicuFreudaoniesamowitości.Bloom,FreudandthePoetic
Sublime:ACatastropheTheoryofCreativity(1978),w:ContemporaryCriti-
calTheory,ed.byD.Latimer,HarcourtBraceJovanovitch,SanDiego1989;
orazw:Freud:ACollectionofCriticalEssays,ed.P.Meisel,Englewood
Cliffs,NowyYork1981,podajęzaD.B.Morris,którarównieżposługujesię
tąkategoriąw:GothicSublimity,s.317;Mishra,op.cit.,passim.
36M.Zając,Witkacy’sPureFormandtheConceptoftheSublime,w:
„TheMostSublimeAct”.EssaysontheSublime...
37Zob.przywoływanewcześniejartykułyLyotardaorazM.Zaleski,
rozdz.I:Nostalgia,siostramelancholiiw:idem,Formypamięci.Oprzedsta-
wianiuprzeszłościwpolskiejliteraturzewspółczesnej,Wyd.IBL,Warszawa
1996.Tamżeautorstwierdza,iżn[...]wzniosłośćniejestkategorią,której
pojawieniesięstajesięzasadnejedyniewtedy,kiedymowao»wzniosłym
stylu«.NietrzebazachwycaćsięProustem,możnawzniosłychuczućdo-
świadczaćsłuchającpiosenki»Gdziesąkwiatyztamtychlat...«”.Natemat
związkuwzniosłościznostalgiąpisaliwcześniej:NeilHertziMichelDeguy.
HertzporównywałnatejpodstawiePseudo-LonginosazWalteremBenjami-
nem.Zob.N.Hertz,AreadingofLonginus,w:idem,TheEndoftheLine:
EssaysonPsychoanalysisandtheSublime,ColumbiaUniversityPress,New
York1985,s.14orazM.Deguy,TheDiscourseofExaltation:Contribution
toaRereadingofPseudo-Longinus,w:OftheSublime...,s.7.
38PosługujesięniąCrowther,CriticalAesthetics...,passim.
39K.H.Bohrer,Suddenness:OntheMomentofAestheticAppearance,
trans.byR.Crowley,ColumbiaUniversityPress,NewYork1994,passim.
40R.Otto,Świętość.Elementyirracjonalnewpojęciubóstwaiichstosu-
nekdoelementówracjonalnych,przeł.B.Kupis,Warszawa1968.
41H.Bloom,RuintheSacredTruths,HarvardUniversityPress,Cam-
bridge,Mass.1989;EmersonandWhitman:TheAmericanSublime,w:Poet-
