Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
EwaDanowska
StefanVrtel-Wierczyńskiuważał,żebibliografianajściślejłączysięzhistoriąli-
teratury,stajesięjejnskarbcem”.Historykpiśmiennictwazajmujesięnaukowozna-
czącymiutworamiliterackimi,natomiastbibliografnogarniawszystkiebezwyjątku
płodyumysłu,patrzącnaniewięcejzewzględunaosobę,którajepisałaiwięcejze
stanowiskacechzewnętrznych”.Podczasgdyhistorykliteraturyuogólnia,biblio-
grafwchodziwszczegóły,dostarczającmateriałudonakreśleniaobrazudziejowego
piśmiennictwa6.
Naziemiachpolskichwokresieporozbiorowympojawiłasięchęćnietylkoko-
lekcjonowaniaksiążek,aleteżdokumentowaniakulturynarodowej.Zjawiskomtym
towarzyszyłwzrostzainteresowańnaukowychksiążką,zostaławzbudzonapotrze-
baorientacjiwświecieksiążek-ogłaszaniespisówbibliograficznych.Wspomnieć
należyowielkiejbibliografiipolskiejSamuelaBogumiłaLindego;JerzySamuel
Bandtkieopracowałbibliografięprawniczą,aKonstantyŚwidzińskizamierzałze-
braćbibliografięhistoryczną.Częśćzamysłówtworzeniaróżnychbibliografiipozo-
stałajednakwsferzeprojektów7.
NarodzinyteoriibibliografiiwiążąsięzrozwojembibliofilstwaweFrancjioraz
naukioksiążceibibliotekarstwiewNiemczechwXVIIIw.Zapierwszegoteoretyka
tejdyscyplinyuważasięksięgarzaWilhelmaFranciszkaDeBure,wedługktórego
opiniibibliografiapowinnabyćumiejętnościąpoznawaniadziełrzadkichiszczegól-
nieinteresującychzbieraczy.NatomiastStefanGabrielPeignot,autorwielubiblio-
grafiiiprzewodnikówbibliologicznych,wyłożyłteoriębibliografiijakodyscypliny
ogółuwiadomościoksiążkach.ŹródłateoriibibliografiiwNiemczechwywodząsię
zpraktykibibliotekarskiej,opracowanezostałyprzezJanaMichałaFrancke,awy-
korzystaneprzezMichałaDenisa,bibliotekarzaiwykładowcęhistoriipiśmiennic-
twaibibliografii.Terminemnbibliografia”obejmowałondyplomatykę(wiadomości
opiśmieirękopisach),drukarstwo,bibliotekarstwoorazróżnegorodzajuspisyksiąg.
SzerzejznanymniemieckimteoretykiembibliografiibyłFryderykAdolfBert,biblio-
tekarzBibliotekiKrólewskiejwDreźnie.Pojmowałjąjakonaukęowytworachpiś-
mienniczychwszystkichczasówinarodów.Wyróżniałdwiedyscypliny:bibliografię
czystąibibliografięstosowaną.WPolsceażdopoczątkówXIXw.niezajmowanosię
teoriąbibliografii,chociażnp.JózefAndrzejZałuskiczyTadeuszCzackiinteresowali
siępublikacjamibibliograficznymiiwpraktycesięnimiposługiwali8.
ZainteresowaniebibliografiąokazaliczłonkowieTowarzystwaPrzyjaciółNauk,
założonegow1800r.wWarszawie.Jesienią1808r.,naspotkaniutowarzystwa,
JulianUrsynNiemcewiczwystąpiłzinicjatywąopracowaniakatalogudziełpol-
skich-nporządnegoirozumnego”-odczasównajdawniejszychpowspółczesność.
WskazałnaDanielaJanockiegoiJabłonowskiego(prawdopodobnieMaksymiliana),
jakoosobymogącepokierowaćtąpracą,rozumianąjakosporządzanienarodowej
6S.Vrtel-Wierczyński,OrganizacjabibliografiiwPolsce,Lwów1921,s.7-8.
7I.Treichel,Pierwszypolskipodręcznikbibliotekarski,nRocznikiBiblioteczne”1957,R.1,
s.170-171.
8J.Korpała,DziejebibliografiiwPolsce,Warszawa1969,s.114-115.
